ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਵਧੇਗੀ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਆਮਦਨ
Mahua Flower: ਆਯੁਰਵੇਦ 'ਚ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ, ਜੋ ਦੇਖਣ 'ਚ ਸਧਾਰਨ ਪਰ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹਨ। ਮਹੂਆ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਰੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮਹੂਆ ਇੰਨਾ ਮਨਮੋਹਕ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਫੁੱਲ, ਪੱਤੇ, ਸੱਕ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਤੇਲ ਵੀ ਜੜੀ ਬੂਟੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਨਸਾਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਸ਼ੂਗਰ, ਬਾਂਝਪਨ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਹੂਆ ਦਾ ਫੁੱਲ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਘੱਟ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸੀ ਸ਼ਰਾਬ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਕੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਵਧੀਆ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਇਸਨੂੰ ਤੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦੀ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਮਹੂਆ ਦਾ ਫੁੱਲ ਦਰੱਖਤ ਤੋਂ 25-30 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫੁੱਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਫੁੱਲ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਚਪਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਘਟਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਚੁਨਣ ਅਤੇ ਸੁਕਾ ਕੇ ਵੇਚਣਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ। ਜੇਕਰ ਫੁੱਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁੱਕ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਝਾੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਘਟੇਗਾ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਵਧੇਗੀ।
ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਮਹੂਆ ਦਾ ਫੁੱਲ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 15-20 ਦਿਨ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਮੰਗ ਸਾਲ ਭਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲ ਭਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ 'ਚ 20 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਕਾ ਕੇ ਸਟੋਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਚਣਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨ?
ਇਨ੍ਹਾਂ 2 ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੁਕਾਉ ਫੁੱਲ
● ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਢੰਗ
ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸੁਕਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ 3-5 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸੁਕਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸੁੱਕੇ ਫੁੱਲ ਵੇਚੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚੋ ਅਤੇ ਜੋ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਸਟੋਰ ਕਰੋ। ਕਿਸਾਨ ਤੋਂ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਪਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਸੁਕਾ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਫੁੱਲ ਦੀ ਵਾਧੂ ਨਮੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਲੈ ਸਕਣ। ਵਪਾਰੀ ਵੱਧ ਕੀਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
● ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ
ਇਸ ਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਜਾਂ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਟਰੇਅ ਜਾਂ ਕਟੋਰੀ ਵਿਚ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਰੇਅ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੇ ਵਹਿਣ ਲਈ ਥਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਸੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲ ਇੱਕ ਟਰੇਅ ਵਿੱਚ ਵਿਛਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਟਰੇਅ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਫੁੱਲ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਹੂਆ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾ ਕੇ ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵੀ ਵਧੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾ ਕੇ ਵੇਚ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਟੋਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
Summary in English: Dry Mahua flowers with these two methods, Farmers' income will increase along with the yield
