ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ
Water-Borne Disease: ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ, ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਦੇ ਵਧਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਅਨੁਕੂਲ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਫੈਲਣਾ ਵਧੇਰੇ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਲ ਦੇ ਦੂਸ਼ਿਤ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਟਾਈਫਾਈਡ, ਪੈਰਾਟਾਈਫਾਈਡ, ਬੇਸੀਲਰੀ ਪੇਚਸ਼, ਦਸਤ ਅਤੇ ਹੈਜ਼ਾ ਆਦਿ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਣੀ ‘ਚ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਣੂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਮਨੁੱਖ ਅੰਦਰ ਬਲਕਿ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ‘ਚ ਵੀ ਜਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਪੀਣ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪੀਣ ਯੋਗ ਪਾਣੀ ਜਰਾਸੀਮ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਪਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਣ ਜਾਂ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (WHO) ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਥਾਰਟੀ (USFA) ਬਾਲਗ ਔਰਤਾਂ ਲਈ 2.0 ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਲਈ 2.5 ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਗਰਮੀਆਂ, ਮਾਨਸੂਨ ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮੀ ਵਾਧਾ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਮੌਸਮ ਅਕਸਰ ਘਟਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ, ਲਾਗਾਂ ਅਤੇ ਐਲਰਜੀ ਦੀ ਵੱਧ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾਇਬਟੀਜ਼, ਦਮਾ, ਇਮਿਊਨ-ਸਮਝੌਤਾ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇਲਾਜ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਐਕਸਪੋਜਰ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਉਪਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੇ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪੀਣ-ਯੋਗਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਪਾਅ ਹੈ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਵਿਖੇ, ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਟੈਸਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (@100 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਨਮੂਨਾ) ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਜੇਕਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਉਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕਿੱਟਾਂ (30 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਨਮੂਨੇ ਲਈ ਇੱਕ ਕਿੱਟ) ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Village Business Idea in India: ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ Soil Testing Center, ਸਰਕਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ Subsidy
ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਲੈਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ:
ਨਮੂਨਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, 6 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਲਈ, ਨਮੂਨੇ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਠੰਡਾ ਹੋਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਰਫ਼ ਜਾਂ ਆਈਸ-ਪੈਕ ਵਾਲੇ ਹਲਕੇ ਇੰਸੂਲੇਟਡ ਬਾਕਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
1. ਬਾਹਰੋਂ ਗੰਦਗੀ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਟੂਟੀ ਨੂੰ ਪੂੰਝੋ।
2. ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਬਰਨਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਟੂਟੀ ਨੂੰ ਰੋਗਾਣੂ ਮੁਕਤ ਕਰੋ।
3. ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮੱਧਮ ਦਰ 'ਤੇ 1-2 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਵਗਣ ਦਿਓ।
4. ਪਾਣੀ ਦੇ ਜੈੱਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੇਸ ਤੋਂ ਨਮੂਨੇ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਨਮੂਨਾ ਲਓ।
5. ਢੱਕਣ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਸਰੋਤ, ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਮੂਨੇ ਦੀ ਮਿਤੀ, ਸਰੋਤ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਅਤੇ ਲੈਟਰੀਨ (ਜੇਕਰ ਮੌਜੂਦ ਹੋਵੇ) ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਸਮੇਤ ਵੇਰਵੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰੋ ।
6. ਨਮੂਨੇ ਦਾ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵਾਟਰ ਕਿੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਤਰੀਕਾ:
1. ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਫੋਇਲ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹੋ ਅਤੇ ਰਬੜ ਦੇ ਸਟੌਪਰ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੋ।
2. ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਟੌਪਰ ਖੋਲ੍ਹੋ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਬੈਕਟੀਰੀਓਲੋਜੀਕਲ ਸੰਭਾਵਤਤਾ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿੱਟ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਬਰੇਟ ਕੀਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਪਾਓ।
3. ਰੰਗ, ਗੰਦਗੀ, ਤਲਛਣ, ਪੈਲੀਕਲ ਬਣਨ ਅਤੇ ਢੱਕਣ ਦੇ ਖਿੜਕਣ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ 12 ਘੰਟੇ ਤੋਂ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਨਿਰੀਖਣ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰੋ।
4. ਜਾਮਨੀ ਤੋਂ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਬਦਲਣਾ ਐਸਿਡ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟੌਪਰ ਦਾ ਖੁਲ੍ਹਣਾ ਕੋਲੀਫਾਰਮ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਗੈਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
5. ਡੇਟੌਲ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਪਾਓ ਅਤੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿਓ।
ਜੇਕਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਸਟੌਪਰ ਦਾ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਖੁਲ੍ਹਣਾ, ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।
a. ਬੈਕਟੀਰੀਓਲੋਜੀਕਲ ਵਾਟਰ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਿੱਟ
b. ਪਾਣੀ ਪਾਓਣ ਦੇ 24-48 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ (ਪੀਣ ਯੋਗ)
c. ਪਾਣੀ ਪਾਓਣ ਦੇ 24-48 ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਵਿਕਾਸ (ਪੀਣ ਲਈ ਅਯੋਗ)
ਸਰੋਤ: ਪ੍ਰਿਆ ਕਤਿਆਲ ਅਤੇ ਕੇਸ਼ਾਨੀ, ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ
ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ
Summary in English: During the rainy season, there is a big risk of spreading water-borne diseases, protect yourself this way
