ਜੈਵਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
Organic Farming: ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ, ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਹੈ। ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਘਟਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਦੇ ਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਮਿੱਟੀ, ਖਣਿਜਾਂ, ਪਾਣੀ, ਪੌਦਿਆਂ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਵਾਲੇ ਸਬੰਧਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਮਨੁੱਖੀ ਵਸੀਲਿਆਂ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਕ ਹੈ। ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮੰਗ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਹੱਲ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸਥਿਰ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਰੋਤ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਸਹੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਇਸਨੂੰ ਅਪਣਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਣ।
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਬਦਲਣ ਵੇਲੇ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
- ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਘਾਟ: ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਘੱਟ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ: ਕਿਸਾਨ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਜਲਦੀ ਨਤੀਜੇ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ: ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਤਬਦੀਲੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਜੈਵਿਕ ਕੀਟ ਨਿਯੰਤਰਣ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਗਿਆਨ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।
- ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ: ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਬਾਰਿਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ: ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜ-ਅਧਾਰਤ ਸੰਸਥਾ, ਜ਼ਾਈਡੈਕਸ ਨੇ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨਵੀਨਤਾ ਹੈ ਜੋ ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ 200,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 50-100% ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।
ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੌਰਾਨ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਹੱਲ
ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ: ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਗੋਧਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਰਾਹੀਂ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਗੋਬਰ ਨੂੰ ਉੱਲੀ ਅਧਾਰਤ ਬਾਇਓਡਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਫਾਰਮ ਯਾਰਡ ਖਾਦ (ਐਫ.ਵਾਈ.ਐਮ.) ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਵਾਇਤੀ 8-10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਿਰਫ਼ 45-60 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਧੇਰੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਘਟਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: Success Story: ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਿਸਾਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
ਰਸਾਇਣਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਪਰਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ
1. ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਮਝੋਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਦੇ ਗਿੱਲ ਫਾਰਮ ਢਾਕੀ ਵਿਖੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 100 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੰਨਾ, ਝੋਨਾ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ 2 ਏਕੜ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਂ ਲਗਭਗ 35 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ 50:50 ਹੈ। ਮੇਰਾ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਟੀਚਾ 100% ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਲਈ ਗੋਧਨ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਨਾਲ, ਮੇਰੀ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਲਗਭਗ 40-60 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਊਡਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਂ ਕਣਕ ਜਾਂ ਗੰਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਸਿਰਫ਼ 10 ਕੁਇੰਟਲ ਹੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹਾਂ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।"
ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ: ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਉਤਪਾਦ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਕਾਰਬਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਪਜ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, ਕਿਸਾਨ ਘੱਟ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: Mahindra 605 NOVO ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਅੰਕਿਤ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਦੇਖੋ ਫ਼ਰਸ਼ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ ਤੱਕ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਰ
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਵਿਵੇਕ ਸ਼ਰਮਾ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
2. ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦੇ ਮਕਸੂਦਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਵਿਵੇਕ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 20 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ। ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ 6 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਾਂ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਝੋਨਾ, ਕਣਕ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ਾਈਡੈਕਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਜ਼ਿੰਕ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਪੋਟਾਸ਼ ਅਤੇ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਨਿੰਮ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ 100% ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਤਪਾਦਨ ਵੀ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਗਤਾਂ ਵੀ ਘਟੀਆਂ ਹਨ।"
ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ: ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਨਰਮ ਅਤੇ ਹਵਾਦਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲਰਾਮਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਰਾਜਾਰਾਮ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
3. ਬੜਾਈਡੀਹ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਲਰਾਮਪੁਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਰਾਜਾਰਾਮ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਝੋਨਾ, ਕਣਕ, ਗੰਨਾ, ਆਲੂ, ਗੋਭੀ, ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਮਿਰਚਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 5 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਣਕ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਜਿਸਦੇ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਨਰਮ, ਭੁਰ-ਭੁਰੀ ਅਤੇ ਹਵਾਦਾਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਉਗਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਮੇਰੇ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚੰਗੀ ਫ਼ਸਲ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਵੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ।
ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਘਾਟ: ਫਸਲਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਨਿੰਮ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਟਾਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਸਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: Sugarcane Kulfi: ਪਿਓ-ਧੀ ਦੀ ਜੋੜੀ ਜਬਰਦਸਤ, ਗੰਨੇ ਦੀ ਕੁਲਫੀ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਬਣੀ ਮਿਸਾਲ
ਯੂਪੀ ਦੇ ਬਾਰਾਬੰਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਵਰਮਾ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਤਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
4. ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਰਾਬੰਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਾਦੂਪੁਰ ਸਰਿਆ ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਵਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੇਲੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। 2016 ਤੋਂ, ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਈਡੈਕਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਗੋਧਨ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਜ਼ਿੰਕ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਨਿੰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕੇਲੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਬੀਟਲ ਦਾ ਹਮਲਾ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਧੱਬੇ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਨਿੰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ ਬੀਟਲਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।"
ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ: ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਿੱਟੀ ਢਿੱਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਦੋਸਤ ਮੁਹੰਮਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲਰਾਮਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ, ਫੋਟੋ ਸ਼ਿਸ਼ਟਾਚਾਰ: ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ
5. ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਲਰਾਮਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤਾਪਪੁਰ (ਮਹਾਰਾਜਗੰਜ ਜੰਗਲ) ਦੇ ਇੱਕ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨ ਦੋਸਤ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਲਗਭਗ 35 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਗੰਨਾ, ਝੋਨਾ, ਕਣਕ, ਸਰ੍ਹੋਂ, ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਸਮੇਤ ਕਈ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਾਈਡੈਕਸ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਉਤਪਾਦ ਮਿਲਿਆ, ਮੈਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਫ਼ਸਲ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੈਂ ਗੋਧਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਏਕੜ ਵਿੱਚ 5 ਟਰਾਲੀ ਗੋਬਰ ਖਾਦ ਪਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਗੋਧਨ ਉਤਪਾਦ ਤੋਂ ਪਚਾਈ ਗਈ ਗੋਬਰ ਖਾਦ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ 1 ਟਰਾਲੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਵੇਲੇ, ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਸਾਇਣਕ ਅਤੇ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ-ਐਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਨਮੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੇਣ 'ਤੇ ਵੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਜ਼ਾਇਟੋਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ।
Summary in English: Farmers shared their journey from chemical farming to organic farming, see how they achieved great success despite the challenges they faced
