ਪੂਸਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲਾ 2025
Pusa Kisan Mela 2025: ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ (IARI) 22 ਤੋਂ 24 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਤੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੂਸਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਮੇਲੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ 'ਉੱਨਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ - ਵਿਕਸਤ ਭਾਰਤ' ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨ, ਉੱਦਮੀ, ਰਾਜ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੱਲ, ਕਿਸਾਨ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ, ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਸਟਾਲਾਂ, ਵਿਹਾਰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ, ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਦੇ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ 22 ਤੋਂ 24 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਤੱਕ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਮਾਨਯੋਗ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਿਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਜੀ ਹੋਣਗੇ। ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਠਾਕੁਰ, ਮਾਨਯੋਗ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ ਹੋਣਗੇ। 24 ਫਰਵਰੀ, 2025 ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਪਤੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਗੀਰਥ ਚੌਧਰੀ, ਮਾਨਯੋਗ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲਾ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਹੋਣਗੇ। ਡਾ. ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਪਾਠਕ, ਸਕੱਤਰ DARE ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਉਦਘਾਟਨੀ ਅਤੇ ਸਮਾਪਤੀ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨਗੇ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪੂਸਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ
• ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ।
• ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ, ਐਫਪੀਓ, ਉੱਦਮੀਆਂ, ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ, ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ, ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ।
• ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਫਸਲ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਡਿਜੀਟਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਉੱਦਮਤਾ ਵਿਕਾਸ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਕਿਸਾਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ, ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਗੱਲਬਾਤ।
• ਪੂਸਾ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਫਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ।
• ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਲਾਹ।
ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ
ਜਲਵਾਯੂ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਵਧਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹੋਏ, ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿਖੇ ਖੋਜ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਫਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਿਹਤਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2024 ਦੌਰਾਨ, 10 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 27 ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 7 ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, 3 ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ, 8 ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਮੱਕੀ, 1 ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਬਾਜਰਾ, 2 ਛੋਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, 1 ਅਰਹਰ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ, 3 ਮੂੰਗੀ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, 1 ਦਾਲ ਦੀ ਕਿਸਮ, 2 ਡਬਲ ਜ਼ੀਰੋ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ 1 ਸੋਇਆਬੀਨ ਕਿਸਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੀਆਂ 16 ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ 11 ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਹਨ। ਬਦਲਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, 10 ਜਲਵਾਯੂ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ-ਪੱਖੀ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 7 ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਬਾਜਰਾ, 2 ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ 1 ਚਾਰੇ ਦੀ ਕਿਸਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ICAR ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਬਣੇ Dr. Rajbir Singh, ਹੁਣ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ
ਉੱਤਮ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਰਾਹੀਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। 2023-2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ 5.2 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਤੋਂ 48,389 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਲਗਭਗ 90% ਯੋਗਦਾਨ ਪੂਸਾ ਬਾਸਮਤੀ 1718, ਪੂਸਾ ਬਾਸਮਤੀ 1692, ਪੂਸਾ ਬਾਸਮਤੀ 1509 ਅਤੇ ਪੀਬੀ 1847, ਪੀਬੀ 1885 ਅਤੇ ਪੀਬੀ 1886 ਵਰਗੀਆਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਝੁਲਸ ਰੋਗਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਸੁਧਰੀਆਂ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਸਮੇਤ ਪੂਸਾ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ।
ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 2024 ਤੱਕ, ਪੂਸਾ ਦੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਕਮਾਈ 31,488 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਦੋ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀਆਂ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, ਪੂਸਾ 1824 ਅਤੇ ਪੂਸਾ 2090, ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਦੀ ਹਾੜੀ ਦੀ ਫਸਲ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਸਾ ਆਰਐਚ 60 ਇੱਕ ਉੱਚ ਉਪਜ ਦੇਣ ਵਾਲਾ, ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਾਲਾ, ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਲੰਬੇ ਪਤਲੇ ਦਾਣੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਨਰਿੰਦਰ ਕੇਐਨ1 ਅਤੇ ਪੂਸਾ ਸੀਆਰਡੀ ਕੇਐਨ2 ਕਲਾਨਾਮਕ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਰੋਧਕਤਾ ਅਤੇ ਵੱਧ ਝਾੜ ਹੈ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਪੋਸ਼ਣ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ
ਪੂਸਾ ਦੇ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਪੋਸ਼ਣ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅੱਠ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਕਣਕ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ (HI 1665) ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਿਊਰਮ ਕਣਕ ਦੀ ਕਿਸਮ, HI 60 ppm, ਪ੍ਰੋਵਿਟਾਮਿਨ A (6.22 ppm), ਉੱਚ ਲਾਈਸਿਨ (4.93%) ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਪਟੋਫੈਨ (1.01%) ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਮੱਕੀ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ-4 ਉੱਚ ਪ੍ਰੋਵਿਟਾਮਿਨ ਏ, ਲਾਈਸਿਨ, ਟ੍ਰਿਪਟੋਫੈਨ ਨਾਲ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਪੌਪਕੌਰਨ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ-1 ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ-2 ਉੱਚ ਪੌਪਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਅਤੇ ਬਟਰਫਲਾਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੌਪਡ ਫਲੇਕਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ NWPZ ਅਤੇ PZ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੂਸਾ ਐਚਐਮ4 ਮੇਲ ਸਟੀਰਾਈਲ ਬੇਬੀ ਕੌਰਨ-2 ਇੱਕ ਨਰ ਸਟੀਰਾਈਲ ਆਧਾਰਿਤ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਹੈ, ਜੋ NEPZ, PZ ਅਤੇ CWZ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੋ ਡਬਲ ਜ਼ੀਰੋ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ (ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ 35 ਅਤੇ ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ 36); ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਰੂਸਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਗਲੂਕੋਸਿਨੋਲੇਟਸ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬੀਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਉਪਜ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਖੇਤਰ-III (ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉਤਰਾਖੰਡ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ) ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਸਾ 1801 (MH 2417) ਇੱਕ ਦੋਹਰੇ ਉਦੇਸ਼ (ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਚਾਰਾ) ਵਾਲੀ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਆਇਰਨ (70 ਪੀਪੀਐਮ) ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ (57 ਪੀਪੀਐਮ) ਨਾਲ ਬਾਇਓਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਐਨਸੀਆਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ।
ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਪੂਸਾ ਚਨਾ ਵਿਜੇ 10217 ਇੱਕ ਉੱਚ ਉਪਜ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਫਿਊਜੇਰੀਅਮ ਵਿਲਟ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਛੋਲਿਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਪੂਸਾ 3057 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (24.3%) ਅਤੇ ਇਹ ਫਿਊਜੇਰੀਅਮ ਵਿਲਟ, ਕਾਲਰ ਰੋਟ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੋਧਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਫਲੀ ਬੋਰਰ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਦਰਮਿਆਨੀ ਰੋਧਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬੀਜ ਆਕਰਸ਼ਕ ਰੰਗ ਦੇ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਰਹਰ ਦੀ ਕਿਸਮ ਪੂਸਾ ਅਰਹਰ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ-5 ਇੱਕ ਉੱਚ ਉਪਜ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਹੈ (ਔਸਤਨ 23.35 ਕੁਇੰਟਲ/ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਉਪਜ 25.46 ਕੁਇੰਟਲ/ਹੈਕਟੇਅਰ) ਜੋ ਕਿ ਐਸਐਮਡੀ, ਫਾਈਟੋਫੋਥੋਰਾ ਸਟੈਮ ਬਲਾਈਟ, ਮੈਕ੍ਰੋਫੋਮਿਨਾ ਬਲਾਈਟ ਅਤੇ ਅਲਟਰਨੇਰੀਆ ਲੀਫ ਸਪਾਟ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਐਨਸੀਆਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 19 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵੈਟਨਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਅਥਲੈਟਿਕ ਮੀਟ, Vice-Chancellor Dr. Jatinder Paul Singh Gill ਨੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ
ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਮਾਡਲ ਵਿਕਸਤ
ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ 1.0 ਹੈਕਟੇਅਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਮਾਡਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ, ਡੇਅਰੀ, ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ, ਬੱਤਖ ਪਾਲਣ, ਬਾਇਓਗੈਸ ਪਲਾਂਟ, ਫਲਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਬਨਸਪਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ₹3,79,000/- ਤੱਕ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਆਮਦਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ 0.4 ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਮਾਡਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੌਲੀਹਾਊਸ, ਮਸ਼ਰੂਮ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਆਦਿ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ₹1,75,650/- ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਆਮਦਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।
ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਧਾਰਤ ਫਸਲ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਪੋਸ਼ਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੰਸਥਾ ਨੇ 48 ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ 268 ਸੁਧਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 41 ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਅਤੇ 227 ਕਿਸਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਈਏਆਰਆਈ ਨੇ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਜਰ (ਪੂਸਾ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਪੂਸਾ ਰੁਧੀਰਾ, ਪੂਸਾ ਅਸਿਤਾ), ਭਿੰਡੀ (ਪੂਸਾ ਲਾਲ ਭਿੰਡੀ-1), ਭਾਰਤੀ ਬੀਨਜ਼ (ਪੂਸਾ ਲਾਲ ਬੀਨ), ਬ੍ਰੋਕਲੀ (ਪੂਸਾ ਪਰਪਲ ਬ੍ਰੋਕਲੀ-1) ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪਾਲਕ ਕਿਸਮ (ਪੂਸਾ ਵਿਲਾਇਤੀ ਪਾਲਕ) ਵਰਗੀਆਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਕਾਸ਼ਤ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਯੇਲੋ ਵੇਨ ਮੋਜ਼ੇਕ ਵਾਇਰਸ (UVM) ਰੋਧਕ ਅਤੇ ਐਨੇਸ਼ਨ ਲੀਫ ਕਰਲ ਵਾਇਰਸ (ELCV) ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਭਿੰਡੀ ਕਿਸਮਾਂ (ਪੂਸਾ ਭਿੰਡੀ-5 ਅਤੇ DOH-1) ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੈਂਗਣ ਦੀਆਂ ਛੇ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ, ਪਿਆਜ਼ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ, ਖੀਰੇ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ, ਭਾਰਤੀ ਬੀਨਜ਼ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ, ਕਰੇਲੇ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਅਤੇ ਖਰਬੂਜੇ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੋ ਨਰਮ-ਬੀਜ ਵਾਲੀਆਂ ਅਮਰੂਦ ਕਿਸਮਾਂ, ਪੂਸਾ ਆਰੂਸ਼ੀ (ਲਾਲ ਗੁੱਦਾ) ਅਤੇ ਪੂਸਾ ਪ੍ਰਤੀਕਸ਼ਾ (ਚਿੱਟਾ ਗੁੱਦਾ), ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਉਭਯਲਿੰਗੀ, ਅਰਧ-ਬੌਣਾ ਪਪੀਤੇ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਪੂਸਾ ਪੀਤ, ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਕਿਸਮ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ੋਨ IV, V, VI ਅਤੇ VII ਵਿੱਚ ਗੇਂਦੇ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ, ਪੂਸਾ ਬਹਾਰ, ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2018-19 (239.861 ਟਨ) ਤੋਂ ਸਾਲ 2023-24 (975.478 ਟਨ) ਤੱਕ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬੀਜਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਧਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਕਮੀ, Hoshiarpur ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 29 ਕੇਸ ਦਰਜ: Dr. Maninder Singh Bons
ਬਾਇਓਕੈਮਿਸਟਰੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਵਾਈਨ ਡੋਅ (ਬਾਜਰੇ ਦਾ ਆਟਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਰੋਧਕ ਸਟਾਰਚ, ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ Fe ਅਤੇ Zn ਵਰਗੇ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਰਲੀਲੋਫ ਇੱਕ ਗਲੂਟਨ-ਮੁਕਤ ਬਰੈੱਡ ਪ੍ਰੀ-ਮਿਕਸ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਜਰੇ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਣਕ-ਅਧਾਰਤ ਬਰੈੱਡਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਲਾਈਸੈਮਿਕ ਇੰਡੈਕਸ (PGE 68-69%) ਹੈ, ਜੋ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਇਹ ਫਾਈਬਰ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਣਿਜਾਂ ਅਤੇ ਬਾਇਓਐਕਟਿਵ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਕਲੋਰੀਮੈਟਰੀ ਟੈਸਟ ਕਿੱਟ 'ਸਪੀਡਸਿਡ ਵਾਇਏਬਿਲਟੀ ਕਿੱਟ' ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੀਜ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, 1-4 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਵਿਹਾਰਕ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਕਿੱਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੂਚਕ ਘੋਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਜੀਵਤ ਬੀਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਛੱਡੇ ਗਏ CO₂ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਰੰਗ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪੂਸਾ ਐਸਟੀਐਫਆਰ ਮੀਟਰ, ਇੱਕ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਾਲਾ, ਉਪਭੋਗਤਾ-ਅਨੁਕੂਲ, ਡਿਜੀਟਲ ਏਮਬੈਡਡ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮੇਬਲ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ pH, EC, ਜੈਵਿਕ ਕਾਰਬਨ, ਉਪਲਬਧ N (ਜੈਵਿਕ ਕਾਰਬਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ), P, K, S, B, Zn, Fe, Cu, Mn, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੂਨਾ ਅਤੇ ਜਿਪਸਮ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵਰਗੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਸਮੇਤ 14 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿੱਟੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਪੂਸਾ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ, ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਅਤੇ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਘੋਲ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਨੂੰ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਪਾਊਡਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਊਡਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਕੈਨੀਕਲ ਸਪ੍ਰੇਅਰਾਂ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸੜਨ ਲਈ, 500 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਪਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪੂਸਾ ਫਾਰਮ ਸਨ ਫਰਿੱਜ, ਇੱਕ ਆਫ-ਗਰਿੱਡ, ਬੈਟਰੀ-ਰਹਿਤ ਸੂਰਜੀ-ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਕੂਲਿੰਗ (SREC) ਢਾਂਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੂਰਜੀ ਕੂਲੈਂਟ ਸਟੋਰੇਜ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲਡ ਸਟੋਰੇਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। "ਪੂਸਾ ਮੀਫਲਾਈ ਕਿੱਟ" ਅਤੇ "ਪੂਸਾ ਕਿਊਫਲਾਈ ਕਿੱਟ" ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਕੱਦੂ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਲਾਂ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਿੱਟ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਖਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੈਕਟ੍ਰੋਸੇਰਾ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਨਰ ਫਲ ਮੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਰਾਫੇਰੋਮੋਨ ਇੰਪ੍ਰੈਗਨੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੱਟਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਮਿਰਚ ਦੇ ਪੱਤੇ ਦੇ ਕਰਲ ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੇ ਪੀਲੇ ਮੋਜ਼ੇਕ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਜਲਦੀ ਨਿਦਾਨ ਲਈ ਪਵਾਇੰਟ ਆਫ ਕੇਅਰ ਡਾਇਗਨੋਸਟਿਕ ਕਿਟ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਪੀਸੀਆਰ ਡਿਟੈਕਸ਼ਨ ਕਿੱਟਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਬੀਜ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਬਕਾਨੇ ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰੋਗਾਣੂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਸਾ ਪੈਡੀ ਬਕਨੇ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਿੱਟ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਖੇਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ, IARI ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 25-30 ਸਮਾਰਟ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ "IARI ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਫਾਰਮਰ" ਅਤੇ "IARI ਫੈਲੋ ਫਾਰਮਰ" ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਮੇਲਾ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਰੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੇਤੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 25 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪੂਸਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਗਿਆਨ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ, ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਮੇਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ IARI ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਜਾਂ incharge_atic@iari.res.in 'ਤੇ ਈਮੇਲ ਕਰਕੇ ਜਾਂ 011-25841039 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
Summary in English: Pusa Krishi Vigyan Mela 2025, Pusa Ground, Organised by IARI, Farmers Award, theme of the kisan mela is Unnat Krishi – Viksit Bharat
