Murrah buffalo
ਮੱਝ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੁਧਾਰੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਲਈ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ | ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਮੱਝਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੁਰਹਾ, ਭਦਾਵਰੀ ਅਤੇ ਮਹਾਸਾਨਾ ਦੇ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ|
ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੱਝਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦੇ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗੇ। ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਮੱਝਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ।
ਮੁਰਹਾ ਮੱਝ
ਮੁਰਰਾ ਮੱਝ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ | ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੂਸਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਬਨਾਵਟੀ ਗਰਭਪਾਤ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਹੀ 1 ਲੱਖ ਮੁਰਹਾ ਮੱਝਾਂ ਮਿਲ ਜਾਣਗੀਆਂ | ਇਸ ਮੱਝ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ 10-20 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਭਦਾਵਰੀ ਮੱਝ
ਇਸ ਮੱਝ ਦਾ ਪਾਲਣ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਮਥੁਰਾ, ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਇਟਾਵਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ 14 ਤੋਂ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚਰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਦੁੱਧ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ।
Murrah buffalo
ਮਹਾਸਾਨਾ ਮੱਝ
ਮਹਾਸਾਨਾ ਇਕ ਵਿਆਟ ਵਿੱਚ 1200 ਤੋਂ 1500 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੈ | ਇਹ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮਹਸਾਣਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਆਂਦੀ।
ਮੱਝ ਪਾਲਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ
ਆਓ ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਪਾਲ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਲਈ ਚੰਗੀ ਵਾੜ ਲਾਉਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸਾਫ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇੱਕ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਘੇਰੇ ਬਣਾਉ। ਘੇਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਇਹ ਮੱਝ ਨੂੰ ਠੰਡ, ਗਰਮੀ, ਬਾਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਕੱਚੀਆਂ ਫਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹਨ,ਪਰ ਇਹ ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਇਹ ਤਿਲਕਣ ਵਾਲੀ ਨਾ ਹੋਵੇ । ਵਾੜ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਹੋਣਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਹਵਾਦਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ।
ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ
ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਹੀ ਦਿਓ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦੇਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਜੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਫਰਕ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ, ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿਚ ਸੰਤੁਲਨ ਰੱਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ |ਚਾਰੇ ਵਿਚ ਦਾਣਾ ਲਗਭਗ 35 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਤੋਂ ਅਲਾਵਾ ਸਰੋਂ ਦੀ ਖਲ, ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੇ ਖਲ, ਅਲਸੀ ਦੀ ਖਲ ਜਾਂ ਸੂਤੀ ਬੀਜਿਆ ਦੀ ਖਾਲ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :- ਨੀਲੀ ਰਾਵੀ ਮੱਝ ਤੋਂ ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਲਾਭ
Summary in English: Breeds of the highest milking buffalo and method of rearing
