ਸਰਦ ਰੁੱਤ `ਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੇਰੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਸਿੱਖੋ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵਰਤੋਂ

ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵਰਤੋਂ

ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਭਾਰਤ `ਚ, ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਪੂਜਾ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਮਾਲਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਸੀਂ ਵਿਆਹਾਂ ਵਰਗੇ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਇੰਨੀ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿਚ ਲਗਾ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਾਡੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। 

ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲੈਣ ਲਈ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਤ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰਨ ਖਾਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਨ:

ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ (ਐਨ): ਹਰੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਫਾਸਫੋਰਸ ਜਾਂ ਫਾਸਫੇਟ (ਪੀ): ਖਿੜਨ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਗਠਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਜਾਂ ਪੋਟਾਸ਼ (ਕੇ): ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੜ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸੰਤੁਲਿਤ ਖਾਦ:

ਕਿਸੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ, ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖਾਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਫਾਸਫੋਰਸ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਸਹੀ ਅਨੁਪਾਤ `ਚ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਦ ਦੀ ਸਹੀ ਮਾਤਰਾ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਰਖ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਫੁੱਲਾਂ `ਚ ਖਾਦ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਮਾਤਰਾ ਬਾਰੇ, ਪੂਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ।

1. ਗੈਂਦੇ ਦਾ ਫੁੱਲ(Marigold Flower):

ਇਸਦੀ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਲ ਭਰ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਾਲਾ, ਪੂਜਾ ਦੇ ਗੁਲਦਸਤੇ, ਸਜਾਵਟ, ਵਿਆਹ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਤੇਲ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ:

ਗੈਂਦੇ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲੈਣ ਲਈ 10-15 ਟਨ ਗੋਬਰ ਖਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, 100 ਕਿਲੋ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ(N), 80-100 ਕਿਲੋ ਫਾਸਫੋਰਸ(P) ਅਤੇ 80-100 ਕਿਲੋ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ(K) ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

2. ਗਲੈਡੀਓਲਸ(Gladiolus):

ਗਲੈਡੀਓਲਸ ਨਾਮ ਲਾਤੀਨੀ(Latin) ਸ਼ਬਦ ਗਲੈਡੀਅਸ(Gladius) ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਤਲਵਾਰ। ਇਹ ਨਾਮ ਇਸਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਤਲਵਾਰ ਵਰਗੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੰਦ ਨੂੰ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਲੈਡੀਓਲਸ `ਚ ਖਾਦ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਿੱਟੀ `ਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ `ਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ `ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। 

ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ:

ਇਸ ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਾ ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਸਮੇਂ 50 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਗੋਬਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜੀ ਹੋਈ ਰੂੜੀ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗਾਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਖੇਤ `ਚ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਲਕੀ ਸਿੰਚਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਰੀਆ ਟਾਪ ਡਰੈਸਿੰਗ(Urea top-dressing) ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਵਾਲੇ ਫ਼ਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਲਗਾਓ, ਘੱਟ ਸਮੇਂ `ਚ ਮਿਲੇਗੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ!

3. ਕ੍ਰਾਈਸੈਂਥੇਮਮ(Chrysanthemum):

ਕ੍ਰਾਈਸੈਂਥੇਮਮ ਨੂੰ ਸੇਵੇਂਟੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਿਕਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ `ਚ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਧਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ `ਚ ਇਹ ਗੁਲਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 

ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ:

ਇੱਕ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਲਈ 20-25 ਟਨ ਖਾਦ ਜਾਂ ਗੋਬਰ ਦੇ ਨਾਲ 100-150 ਕਿਲੋ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, 90-100 ਕਿਲੋ ਫਾਸਫੋਰਸ   ਤੇ 100-150 ਕਿਲੋ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖੇਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸਮੇਂ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਮਿੱਟੀ `ਚ ਮਿਲਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ 2/3 ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਮਿੱਟੀ `ਚ ਮਿਲਾਓ ਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 40 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂ ਮੁਕੁਲ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

4. ਰਜਨੀਗੰਧਾ(Rajnigandha):

ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਰਜਨੀਗੰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਤਰ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਤਾਜ਼ੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ:

ਰਜਨੀਗੰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ `ਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਖੇਤ `ਚ ਅੰਤਿਮ ਤਿਆਰੀ ਸਮੇਂ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ `ਚ ਵੰਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਬੀਜਣ ਵੇਲੇ, ਦੂਜਾ ਬੀਜਣ ਤੋਂ 30 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 90 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 

5. ਗੁਲਾਬ(rose):

ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਅਤੇ ਉਗਾਉਣ `ਚ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬ ਜਲ, ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਤੇਲ, ਗੁਲਾਬ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ, ਅਤਰ ਦੇ ਮਾਲਾ, ਟਿਊਲਿਪਸ, ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਲਈ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਖਾਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ:

ਛਾਂਟੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 10 ਕਿਲੋ ਸੜੇ ਹੋਏ ਗੋਹੇ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦੋ। ਖਾਦ ਪਾਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਨਵੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਪੁੰਗਰਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਨਿੰਮ ਦਾ ਬੀਜ, 100 ਗ੍ਰਾਮ ਬੋਨ ਪਾਊਡਰ ਅਤੇ 50 ਗ੍ਰਾਮ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦ, ਪ੍ਰਤੀ ਬੂਟਾ ਪਾਓ।