ਟਿੰਡੇ ਦੀਆਂ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, ਜਾਣੋ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਵਾਢੀ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

Tinde ki Kheti: ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਸਿਟਰੁਲਸ ਵਲਗਾਰਿਸ (Citrullus Vulgaris) ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੂਕਰਬਿਟੇਸੀ (Cucurbitaceae) ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇਹ ਸਬਜ਼ੀ ਬਹੁਤ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਦਿੱਲੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੱਚੇ ਫਲ ਨੂੰ ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਟਿੰਡੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਚਰਬੀ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਕੈਰੋਟੀਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਦੇ ਗੁਣ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਫਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਰਸਾਤ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 25-30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਬੀਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਫ਼ਸਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਉਪਜ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਨ੍ਹਾਂ 4 ਫਸਲਾਂ ਦੀ Market ਵਿੱਚ High Demand, ਹੁਣ ਕਿਸਾਨ ਹੋਣਗੇ ਮਾਲੋਮਾਲ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸੰਪੁਰਣ ਜਾਣਕਾਰੀ:

● ਅਨੁਕੂਲ ਮਾਹੌਲ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ 27-30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤਾਪਮਾਨ ਬੀਜ ਦੇ ਉਗਣ ਲਈ ਚੰਗਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

● ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਚੋਣ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਜਾਂ ਦੋਮਟ ਮਿੱਟੀ ਚੰਗੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਸਲ ਦੇ ਉੱਚ ਝਾੜ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਲਈ, ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ pH ਮੁੱਲ 6.0-7.0 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦਰਿਆ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

● ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਤਿਆਰੀ

ਖੇਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਹੀ ਮਿੱਟੀ ਮੋੜਨ ਵਾਲੇ ਹਲ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 3 ਵਾਰ ਦੇਸੀ ਹਲ ਜਾਂ ਕਲਟੀਵੇਟਰ ਨਾਲ ਹਲ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਫੀਲਡ ਲੈਵਲ ਬਣਾਓ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਨਾ ਹੋਵੇ।

● ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ

ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਵੱਧ ਝਾੜ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ, ਤਾਪਮਾਨ, ਬਿਜਾਈ, ਸਿੰਚਾਈ, ਉਚਿਤ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਥਾਨਕ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਰਕਾ ਟਿੰਡਾ, ਟਿੰਡਾ ਐਸ 48, ਬੀਕਾਨੇਰੀ ਗ੍ਰੀਨ, ਹਿਸਾਰ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ-1, ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ-22 ਆਦਿ ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਿਸਾਨ ਵੀਰੋਂ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਲਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬਿਜਾਈ ਅਪਣਾਓ

● ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

ਖੇਤ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਮਿਲਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਧੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ, ਪੋਟਾਸ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵਾਹਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਬਾਕੀ ਬਚੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਖੜੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਟਾਪ ਡਰੈਸਿੰਗ ਹੋਣਾ ਕਰ ਦਿਓ।

● ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ

ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਝਾੜ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਜਾਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਬਿਜਾਈ ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਬਿਜਾਈ ਜੂਨ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

● ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ

ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ, ਸੁਚੱਜੀ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਕਲੀ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ 4 ਤੋਂ 5 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਕਾਫੀ ਹੈ।

● ਬਿਜਾਈ ਵਿਧੀ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 2 ਤੋਂ 2.5 ਮੀਟਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਲਗਭਗ 1 ਤੋਂ 1.5 ਮੀਟਰ ਰੱਖੋ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਹਰ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 4 ਤੋਂ 5 ਬੀਜ ਬੀਜੋ। ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਉਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੌਦੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਣੇ ਹਨ, ਬਾਕੀ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੌਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਕੜੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਤੋਂ 100 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ, ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ 200 ਕੁਇੰਟਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਝਾੜ

● ਸਿੰਚਾਈ

ਟਿੰਡੇ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਜ਼ਮੀਨ, ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਖੋਖਲੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੀ ਫਸਲ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਿੰਚਾਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿੰਚਾਈ ਉਗਣ ਤੋਂ 5 ਤੋਂ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਸਪ੍ਰਿੰਕਲਰ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਵਿੱਚ 28 ਤੋਂ 30 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

● ਫਸਲ ਨਦੀਨ

ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਨਦੀਨ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਣਚਾਹੇ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

● ਫਲ ਦੀ ਤੁੜਾਈ

ਜਦੋਂ ਟਿੰਡੇ ਵਿੱਚ ਫਲ ਬਣਨ ਲੱਗ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਕਟਾਈ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੌਦੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਇਹ ਵਾਢੀ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਕਟਾਈ ਪਹਿਲੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ 4 ਤੋਂ 5 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵਕਫੇ 'ਤੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

● ਪੈਦਾਵਾਰ

ਟਿੰਡੇ ਦਾ ਝਾੜ ਜ਼ਮੀਨ, ਜਲਵਾਯੂ, ਤਾਪਮਾਨ, ਬੀਜ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ, ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਸਿੰਚਾਈ ਆਦਿ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ 80 ਤੋਂ 120 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਝਾੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।