ਇਸ ਫ਼ਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਕਮਾਓ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ! ਜਾਣੋ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ

Kinnow Farming

ਅੱਜ ਅੱਸੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਓਹਦੀਆਂ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮ ਬਾਰੇ ਦਸੱਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੇ ਕਿਸਾਨ ਚੰਗਾ ਲਾਹਾ ਖੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹੈ।

ਕਿੰਨੂ ਇੱਕ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਜੂਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਕੀਮਤ ਕਾਫੀ ਚੰਗੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਫਲ ਨੇ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਕਿੰਨੂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਪੰਜਾਬ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਹਰਿਆਣਾ, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਮ ਦੀ ਹੈ..

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ, ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ (Kinnow Cultivation Land, Climate and Temperature)

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਡੂੰਘੀ ਦੁਮਟਲੀ ਮਿੱਟੀ, ਚਿਕਨੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ਾਬ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿੰਨੂ ਉਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਉਪਜਾਊ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਖਾਰੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 5.5 ਤੋਂ 7.5 ਵਿਚਕਾਰ ਪੀ.ਐਚ. ਮੁੱਲ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਕਿੰਨੂ ਦਾ ਪੌਦਾ ਉਪ-ਟੌਪੀਕਲ ਜਲਵਾਯੂ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਅਰਧ-ਸੁੱਕੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 35 ਡਿਗਰੀ ਤਾਪਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕੇ। ਇਸ ਦਾ ਪੌਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 40 ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 0 ਡਿਗਰੀ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 50 ਤੋਂ 60 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ (Improved Varieties Kinnow)

ਕਿੰਨਸ

ਇਹ ਸੂਬੇ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਫਲ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੁਆਦ ਵਿਚ ਹਲਕਾ ਖੱਟਾ ਅਤੇ ਰਸ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਫਲ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਟਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਲੋਕਲ

ਇਹ ਕਿਸਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸਾਧਾਰਨ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਕਟਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਛਿਲਕਾ ਸੰਤਰੀ ਪੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪਾਵ ਕਿੰਨੂ 1

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਇਹ ਕਿਸਮ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਟਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਫਲ ਵਿੱਚ 6 ਤੋਂ 9 ਬੀਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁੱਖ ਉਤਪਾਦਨ ਲਗਭਗ 45 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ।

ਡੇਜ਼ੀ

ਇਹ ਕਿਸਮ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਕਟਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਫਲ ਤੋਂ 10 ਤੋਂ 15 ਬੀਜ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਔਸਤ ਉਤਪਾਦਨ 57 ਕਿਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਰੁੱਖ ਹੈ।

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਖੇਤ ਲਈ ਤਿਆਰੀ (Tangerine Field Preparation)

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਢਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਡੂੰਘੀ ਵਾਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਵਾਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਸੁੱਕ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਰੋਟਾਵੇਟਰ ਲਗਾਓ ਅਤੇ 2 ਤੋਂ 3 ਤਿਰਛੀ ਵਾਹੀ ਕਰੋ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਖੇਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪੈਟ ਪਾ ਕੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੂਟੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਟੋਏ ਬਣਾ ਲਓ।

ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਵਿਧੀ (Kinnow Seeds Sowing Timing and Method)

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਧੇ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਬਰੀਡਿੰਗ ਟੀ-ਬਡਿੰਗ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕਰੋ। ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਉਭਰਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਰਸਰੀ ਵਿੱਚ, ਬੀਜ 2x1 ਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਬੈੱਡਾਂ 'ਤੇ 15 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿੰਨੂ ਦਾ ਬੂਟਾ 10 ਤੋਂ 12 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿਓ। ਦੀਆਂ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤਮੰਦ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਹੀ ਲਗਾਓ। ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਟੋਏ ਤਿਆਰ ਕਰੋ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ 10 ਕਿਲੋ ਰੂੜੀ ਅਤੇ 500 ਗ੍ਰਾਮ ਸਿੰਗਲ ਸੁਪਰ ਫਾਸਫੇਟ ਪਾਓ। ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਮਰੂਦ, ਜਾਮੁਨ, ਗੁਲਾਬ, ਅੰਬ, ਮਲਬੇਰੀ ਅਤੇ ਕਰੌਦਾ ਦੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ (Kinnow Plants Irrigation)

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਲਕੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਕੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ। 3 ਤੋਂ 4 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ 2 ਤੋਂ 3 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜ (Kinnow Plants Diseases and Treatment)

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸਿੱਲ੍ਹਾ, ਚੈਪਾ, ਜੂੰ, ਮਿਲੀ ਬਾਗ, ਪੱਤਾ ਲਪੇਟ ਸੁੰਡੀ, ਚਿੱਟੀ ਮੱਖੀ-ਕਾਲੀ ਮੱਖੀ, ਟਹਿਣੀਆਂ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ, ਕਿੰਨੂਆਂ ਦਾ ਹਰਾ ਹੋਣਾ, ਗੋਂਡੀਆ ਰੋਗ ਨਾਮ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸਤੋ ਬਚਾਵ ਲਈ ਸਮੇ-ਸਮੇ 'ਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਫਲਾਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਅਤੇ ਝਾੜ (Kinnow Fruit Harvesting and Yield)

ਜਦੋਂ ਕਿੰਨੂ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ 'ਤੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਆਕਰਸ਼ਕ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਢੀ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਫਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਵੋ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ। ਕਿੰਨੂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਦਰੱਖਤ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ 80 ਤੋਂ 160 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਫਲਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਫਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕਿੰਨੂ ਇੱਕ ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ, ਬੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੱਟਾ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ ਇਹ 2 ਵਧੀਆ ਕਾਰੋਬਾਰ! ਘੱਟ ਨਿਵੇਸ਼ 'ਤੇ ਮਿਲੇਗਾ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ