ਕਿਸਾਨ ਵੀਰੋਂ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਓ
Advice to Farmers: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ, ਕਾਸ਼ਤ ਦੌਰਾਨ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਬੀਜ ਦਾ ਇਲਾਜ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਦੋਵੇਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਅਨਾਜ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕੋ ਘਾਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਫਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਰੋਗਾਣੂਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉੱਲੀ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ, ਨੇਮਾਟੋਡ, ਫਾਈਟੋਪਲਾਜ਼ਮਾ, ਆਦਿ) ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ...
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਲੇ, ਗੋਲ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਧੱਬੇ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਓ, ਜਾਣੋ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ
ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਓ
ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਬਿਮਾਰੀਆਂ:
1. ਪੀਲੀ ਗੇਰੂਈ: ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਸੰਬਰ-ਜਨਵਰੀ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਠੰਡ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ (10-16 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ), ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਤ੍ਰੇਲ ਤੋਂ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਗਿੱਲਾ ਹੋਣਾ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਪੀਲੇ-ਸੰਤਰੀ ਧੱਫੜ ਜਾਂ ਧਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਛਾਲੇ ਏਪੀਡਰਰਮਿਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਸਤਹਾਂ 'ਤੇ ਪੀਲੇ-ਸੰਤਰੀ ਯੂਰੇਡੋਸਪੋਰਸ (ਯੂਰੇਡੋਸਪੋਰਸ) ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਸੰਤੁਲਿਤ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਰੋਗ ਰੋਧਕ ਕਿਸਮਾਂ; DBW-303, DBW-187, DBW-173, HD-3086 ਆਦਿ ਬੀਜੋ। ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 25% ਈ.ਸੀ ਜਾਂ 1% ਟੇਬੂਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 25% ਈ.ਸੀ. ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।
2. ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਭੂਰੀ ਕੁੰਗੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ: ਇਹ ਪੁਕਸੀਨੀਆ ਰੀਕੌਂਡਿਟਾ ਐੱਫ. ਸਪਾ. ਟ੍ਰਾਈਟਿਸ ਉੱਲੀਮਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿੱਘੇ (15-20 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ) ਨਮੀ ਵਾਲੇ (ਬਰਸਾਤ ਜਾਂ ਤ੍ਰੇਲ) ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ: ਛੋਟੇ, ਗੋਲ, ਸੰਤਰੀ ਛਾਲੇ ਜਾਂ ਛਾਲੇ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਬੇਤਰਤੀਬੇ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੀਲੀ ਜੰਗਾਲ ਨਾਲੋਂ ਭੂਰੀ ਜੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਛਾਲੇ ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਵਾਲੀ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਰੋਗ ਰੋਧਕ ਕਿਸਮਾਂ: ਨਵੀਆਂ ਰੋਧਕ ਕਿਸਮਾਂ DBW 303, DBW 222, DBW 187 ਆਦਿ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 25% ਈ.ਸੀ ਜਾਂ 1% ਟੇਬੂਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 25% ਈ.ਸੀ. ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ, ਨਾ ਵਰਤੋਂ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਇਹ ਗਲਤ ਤਕਨੀਕਾਂ
3. ਪਾਊਡਰਰੀ ਫ਼ਫ਼ੂੰਦੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ: ਇਹ ਬਲੂਮੇਰੀਆ ਗ੍ਰਾਮਿਨਿਸ f.sp. ਟ੍ਰਾਈਟਿਸ ਉੱਲੀਮਾਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਗ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਤਾਪਮਾਨ 20 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਹੈ।
ਰੋਗ-ਲੱਛਣ: ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਕਈ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਚਿੱਟੇ ਧੱਬੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੱਤੇ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੀਟ, ਤਣੇ, ਸਪਾਈਕਲੇਟਸ ਅਤੇ ਸਪਾਈਕਲੇਟਸ 'ਤੇ ਵੀ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਪੱਤੇ ਸੁੰਗੜ ਕੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਝੁਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਰੋਗੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰੋ, ਸੰਤੁਲਿਤ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। 3 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਗੈਰ-ਅਨਾਜ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਓ। ਰੋਗ ਰੋਧਕ ਕਿਸਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਡੀਬੀਡਬਲਯੂ-173 ਆਦਿ ਉਗਾਓ। ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ (1 ਮਿ.ਲੀ./ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ) ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।
4. ਕਣਕ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਲ ਬੰਟ: ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਾਪੇਖਿਕ ਨਮੀ 70% ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਦਿਨ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 18–24 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 17-21 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ, ਐਨਥੀਸਿਸ ਦੌਰਾਨ ਬੱਦਲਾਂ ਦਾ ਢੱਕਣ ਜਾਂ ਮੀਂਹ ਕਰਨਾਲ ਬੰਟ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰੀ-ਲੱਛਣ: ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਟੈਲੀਓਸਪੋਰਸ ਬੀਜ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੜੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀ ਬਦਬੂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਰੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਫੁੱਲ ਜਾਂ ਐਨਥੀਸਿਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 25 ਈਸੀ @ 0.1% ਦੀ ਫੋਲੀਅਰ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ। ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਫਸਲ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਅਪਣਾਓ।
ਜੌਂ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਬਿਮਾਰੀਆਂ:
1. ਚਿੱਟੇ ਧੱਬੇ: ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਪੱਤਿਆ,ਤਣੇ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਉੱਪਰ ਚਿੱਟੇ ਆਟੇ ਵਰਗੇ ਧੱਬੇ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਹ ਧੱਬੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਲੇਟੀ ਜਾਂ ਲਾਲ ਭੂਰੇ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਪੱਤੇ ਤੇ ਹੋਰ ਭਾਗ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਹਮਲਾ ਠੰਡੇ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਨਮੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੰਘਣੀ ਫਸਲ, ਘੱਟ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਹਮਲਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਬਿਮਾਰੀ ਆਉਣ ਤੇ 2 ਗ੍ਰਾਮ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਸਲਫਰ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂ 200 ਗਾਮ ਕਾਰਬੈਂਡਾਜ਼ਿਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ । ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਤੇ 1 ਮਿ:ਲੀ ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।
2. ਧਾਰੀਆਂ ਦਾ ਰੋਗ: ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ 8-13° ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ 12-15° ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤਾ ਪਾਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ 5 ਤੋਂ 30 % ਝਾੜ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪੱਤਿਆ ਤੇ ਪੀਲੇ ਧੱਬੇ ਲੰਮੀਆ ਧਾਰੀਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।ਜਿੰਨਾ ਤੇ ਪੀਲਾ ਹਲਦੀ ਨੁਮਾ ਧੂੜਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦਾ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਤੋ ਬਚਾਅ ਲਈ ਰੋਗ ਰਹਿਤ ਕਿਸਮਾਂ ਬੀਜ਼ੋ। ਮਿਸ਼ਰਤ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਉ। ਜਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋ ਨਾ ਕਰੋ। ਲੱਛਣ ਆਉਣ ਤੇ 12-15 ਕਿਲੋ ਸਲਫਰ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦਾ ਛਿੱਟਾ ਦਿਉ ਜਾਂ 2 ਗ੍ਰਾਮ ਮੈਨਕੋਜ਼ਿਬ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਜਾਂ 1 ਮਿ:ਲੀ: ਪ੍ਰੋਪੀਕੋਨਾਜ਼ੋਲ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।
3. ਝੰਡਾ ਰੋਗ: ਇਹ ਬੀਜ ਤੋ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ । ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹਵਾ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਠੰਡੇ ਅਤੇ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਆਉਣ ਤੇ ਪੌਦੇ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਬੀਜ ਨੂੰ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਜਿਵੇ ਕਿ ਕਾਰਬੋਕਸਿਨ 75 ਡਬਲਿਯੂ ਪੀ 2.5 ਗ੍ਰਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸੋਧੋ। ਜਿਆਦਾ ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਣ ਤੇ ਕਾਰਬੈਂਡਾਜ਼ਿਮ 2.5 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ , ਟੈਬੂਕੋਨਾਜ਼ੋਲ 1.25 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਲਈ ਵਰਤੋ। ਜੇਕਰ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਟਰਾਈਕੋਡਮਾ ਵਿਰਾਈਡ 4 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਾਰਬੋਕਸਿਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ( ਵੀਟਾਵੈਕਸ 75 ਡਬਲਿਯੂ ਪੀ) 1.25 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸੋਧੋ।
4. ਭੂਰੀ ਜੂੰ: ਇਹ ਅਕਸਰ ਸੁੱਕੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੇ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਇਸ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਦਾ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ 6-8 ਨੀਲੇ ਸਟਿੱਕੀ ਚਿਪਕਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਡ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਲਾਉ। ਇਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ 5 ਗ੍ਰਾਮ ਵਰਟੀਸਿਲੀਅਮ ਲੈਕਾਨੀ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ। ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤਾ ਵਿੱਚ ਇਮੀਡਾਕਲੋਪਰਿਡ 17.8% ਐਸ ਐਲ ਜਾਂ ਫਿਪਰੋਨਿਲ 2.5 ਮਿ:ਲੀ: ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਜਾਂ 2 ਗ੍ਰਾਮ ਐਸੀਫੇਟ 75 % ਡਬਲਿਯੂ ਪੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ ਜਾਂ 1 ਗ੍ਰਾਮ ਥਾਈਮੈਥੋਅਕਸਮ 25% ਡਬਲਿਯੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਉ।
5. ਘਾਹ ਦਾ ਟਿੱਡਾ: ਨਾਬਾਲਗ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਟਿੱਡੇ ਪੱਤੇ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਬਾਲਗ ਹਰੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਧਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਫਸਲ ਵੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿਚੋ ਹਟਾ ਦਿਉ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਸਫਾਈ ਕਰ ਦਿਉ। ਇਸ ਦੇ ਆਂਡਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਗਰਮੀਆ ਵਿੱਚ ਖੇਤ ਨੂੰ ਵਾਹ ਦਿਉ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧੁੱਪ ਕਰਕੇ ਆਂਡੇ ਮਰ ਜਾਦੇ ਹਨ ।ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ 900 ਗ੍ਰਾਮ ਕਾਰਬਰਿਲ 50 ਡਬਲਿਯੂ ਪੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।
6. ਸਿੱਟੇ ਦਾ ਕੀੜਾ: ਇਹ ਕੀੜਾ ਸਿੱਟਾ ਨਿਕਲਣ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਜਾਲਾ ਬਣਾ ਲੈਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਆਂਡੇ ਚਮਕੀਲੇ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੁੱਛਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਆਂਡਿਆਂ ਉਪਰ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦੇ ਵਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੁੰਡੀਆਂ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ ਜਿੰਨਾ ਉਪਰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਧਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜੇ ਵਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਵਾਨ ਕੀੜੇ ਦੀਆਂ ਅੱਗੇ ਵਾਲੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੀਆ ਲੱਤਾ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀਆ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ: ਬਾਲਗ ਕੀੜਿਆ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਯੰਤਰ ਲਾਉ। ਫੁੱਲ ਤੋ ਸਿੱਟਾ ਬਣਨ ਤੇ 5 ਫੇਰੇਮੋਨ ਟਰੈਪ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਤੇ ਲਗਾੳੇ। ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ 1 ਗ੍ਰਾਮ ਮੈਲਾਥਿਆਨ ਜਾਂ ਕਾਰਬਰਿਲ 1 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।
Summary in English: Protect Crops: Save the wheat and barley from these diseases
