ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਫਸਲਾਂ 'ਤੇ ਬਾਇਓਟਿਕ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ (good insecticide) ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਫਕੋ-ਐਮਸੀ ਤਕੀਬੀ - ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਕੀਟਨਾ ਇਸ਼ਾਕ
ਕਹਾਣੀ: ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ, ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ, ਦੂਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂਕਿ ਦੂਸਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਕਸੋਸਕੇਲੇਟਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਪਰੇਅ, ਧੂੜ, ਜੈੱਲ ਅਤੇ ਦਾਣਾ।
ਵਿਆਪਕ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ (broad-spectrum insecticides) ਦੁਆਰਾ ਮਾਰੇ ਗਏ ਕੀੜੇ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਹਰੇਕ ਵਪਾਰਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦੇ ਲੇਬਲਾਂ 'ਤੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਓਨੀਕੋਟਿਨੋਇਡਜ਼ (neonicotinoids), ਆਰਗਨੋਫੋਸਫੇਟ (organophosphate), ਪਾਈਰੇਥਰੋਇਡ (pyrethroid), ਅਤੇ ਕਾਰਬਾਮੇਟ (carbamate) ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਕੁਝ ਵਿਆਪਕ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਲੋਰਪਾਈਰੀਫੋਸ (chlorpyrifos) ਖਾਸ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਦਦਗਾਰ ਕੀੜੇ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰੇਗੀ। ਵਧੇਰੇ ਲਚਕੀਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾਵਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਕ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਗੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : IFFCO MC ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਮੱਕੀ ਦੀ ਫਸਲ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ 'ਯੁਟੋਰੀ'
ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਫਸਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਇਫਕੋ (IFFCO) ਅਤੇ ਮਿਤਸੁਬੀਸ਼ੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (Mitsubishi Corporation) ਨੇ ਤਾਬੀਕੀ (Flubendiamide 20% WG) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਉੱਦਮ ਬਣਾਇਆ।
ਫਲੂਬੇਂਡਿਆਮਾਈਡ 20% ਡਬਲਯੂ.ਜੀ (Flubediamide 20% WG) ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਡਾਇਮਾਈਡ ਰਸਾਇਣ (diamide chemical) ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਇਨੋਡੀਨ-ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਇੰਟਰਾਸੈਲੂਲਰ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ (ryanodine-sensitive intracellular calcium) ਰੀਲੀਜ਼ ਚੈਨਲਾਂ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੁਆਰਾ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਗੁਣ ਹਨ, ਜੋ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦੀ ਖਪਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਤਕੀਬੀ (Takibi) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟੈਂਬੋਰੋਰ ਅਤੇ ਲੀਫ ਰੋਲਰ (stemborer and leaf roller), ਕਪਾਹ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਨ ਬੋਲਵਰਮ (American Bollworm in cotton), ਦਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਡ ਬੋਰਰ (Pod borer in Pulses), ਗੋਭੀ ਵਿੱਚ ਡਾਇਮੰਡਬੈਕ ਮੋਥ (Diamondback moth) ਅਤੇ ਟਮਾਟਰ ਵਿੱਚ ਫਲ ਬੋਰਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Sukoyaka: ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਤਕਨੀਕੀ ਨਾਮ: ਫਲੂਬੇਂਡਿਆਮਾਈਡ 20% ਡਬਲਯੂ.ਜੀ (Flubendiamide 20% WG)
ਤਬੀਕੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਯੂਐਸਪੀ (Features and USP of Tabiki)
• ਕੈਟਰਪਿਲਰ (caterpillars) ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ-ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ (broad-spectrum insecticides) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਕੀੜੇ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦੇ ਹਨ।
• ਇੱਛਤ ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਸਥਾਈ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਫ਼ਾਇਤੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
• ਵਾਤਾਵਰਨ-ਅਨੁਕੂਲ (Environment-friendly), ਮਨੁੱਖ-ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ-ਅਨੁਕੂਲ (human- and plant-friendly)।
• ਆਈ.ਪੀ.ਐਮ (IPM) ਅਤੇ ਆਈ.ਆਰ.ਐਮ (IRM) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਲ।
|
ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ |
ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ |
ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਖੁਰਾਕ |
ਉਡੀਕ ਦੀ ਮਿਆਦ (ਦਿਨ) |
|
|
ਫਾਰਮੂਲੇਸ਼ਨ (ਮਿਲੀ.ਲੀ.) |
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਤਲਾ (ਲੀਟਰ) |
|||
|
ਕਪਾਹ |
ਅਮਰੀਕਨ ਬਾਲਵਰਮ |
100 |
200 |
30 |
|
ਟਮਾਟਰ |
ਫਰੂਟ ਬੋਰਰ |
100 |
200 |
5 |
|
ਦਾਲ |
ਪੌਡ ਬੋਰਰ |
100 |
200 |
30 |
|
ਝੋਨਾ |
ਸਟੈਮ ਬੋਰਰ, ਲੀਫ ਰੋਲਰ |
50 |
200 |
30 |
|
ਪੱਤਾਗੋਭੀ |
ਡਾਇਮੰਡ ਬੈਕ ਮੋਥ |
25 |
200 |
7 |
ਨੋਟ:
ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ https://www.iffcobazar.in 'ਤੇ ਜਾਓ
Summary in English: IFFCO-MC’s Takibi: A Great Insecticide for Farmers
