ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੰਡਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਬਾਇਲੀ ਖੇਤਰ ਹੈ | ਇਹ ਖੇਤਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉਚਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਜਿਸਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਨਰਮਦਾ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਪੋਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਨਾਗਪੁਰ, ਜਬਲਪੁਰ ਅਤੇ ਰਾਏਪੁਰ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਇਸ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ |
ਫਿਰ ਵੀ, ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਇਹ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਥੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 9 ਬਲਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ 2 ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੀਂਹ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਏਕਗਾਓ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ |ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਏਕਗਾਓਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ |
ਇਹ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਲਾਹਕਾਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ | 2 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ, ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਪਣਾਏ,ਤਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ | ਫਿਰ ਵਾਧੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2015 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਹੀਸ਼ਮਤੀ ਐੱਫਪੀਸੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ |
ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ | ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਬੀਜ ਡੀਲਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੂਹੇ 'ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਬੀਜ ਵੰਡੇ। 400 ਬਾਨੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 300 ਦੇ ਕਰੀਬ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਛੂਟ ਵਾਲੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਘੱਟ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਲਾਭ ਹੋਇਆ। ਐਫਪੀਸੀ ਨੇ ਕਰੀਬ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕੀਤਾ। ਹਰ ਬੈਗ 'ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 50 ਰੁਪਏ ਦਾ ਲਾਭ ਹੋਇਆ। (3 ਕਿਲੋ ਦੇ ਬਰਾਬਰ). ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਫਪੀਸੀ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਜਬ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਖਾਦ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਮੰਡਲਾ ਇੱਕ ਕਬਾਇਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਥੇ ਖਾਦਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ | ਇੱਥੇ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਪਸ਼ੂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਐਫਪੀਸੀ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ | ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਖਾਦਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਦੀ ਹੈ |
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਐਫਪੀਸੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਭਗ 500 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਸਮਤੀ ਦੀਆਂ 1509 ਕਿਸਮਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਉਸ ਸਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਬਾਸਮਤੀ ਚਾਵਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਅਤੇ ਐੱਫਪੀਸੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਐਮਐਸਪੀ 'ਤੇ ਵੇਚਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਿਆ | ਕੌੜੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਾਹੀਸ਼ਮਤੀ ਐੱਫਪੀਸੀ ਨੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਡੀਕਰਨ ਉੱਤੇ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲੀਤਾ |
ਰਵਾਇਤੀ ਢੰਗਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਐਗਰੀ ਕਮੋਡਿਟੀ ਐਕਸਚੇਂਜ ਐਨਸੀਡੀਈਐਕਸ ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ | ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਐਨਸੀਡੀਈਐਕਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ 10 ਮੀਟਰਕ ਟਨ ਛੋਲੇ ਵੇਚੇ | ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਉਸੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਸਟਾਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ.ਜੋ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਹੈ | ਭੌਤਿਕ ਸਟਾਕ ਅਜੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕੋਲ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਲਾਭ ਭੌਤਿਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਘਟਣ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ |
ਭੁਵਨ ਭਾਸਕਰ
ਸਹਾਇਕ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀਮਤ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਮੋਡਿਟੀ ਅਤੇ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ ਐਕਸਚੇਜ਼(NCDEX)
Summary in English: The journey of prosperity made by Maheshmat in marketing