ਬਰਫੀਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਮ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਸਗੋਂ ਪਸ਼ੂਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀਏਯੂ ਨੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਨਾਲ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ
ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Punjab Agricultural University) ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਡਿੱਗ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਆਈ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਡੇਅਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਖਿਆਲ...
ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ. ਸਤਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗੋਸਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਭਾਵੇਂ ਵੱਡੇ ਜਾਂ ਛੋਟੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 51.6 ਲੱਖ ਮੱਝਾਂ, 24.3 ਲੱਖ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ 3.2 ਲੱਖ ਬੱਕਰੀਆਂ ਹਨ (19ਵੀਂ ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਗਣਨਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ) ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ 11.2 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਮੁਨੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਸ਼ੈੱਡ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਫਰਸ਼ ਨੂੰ ਸਾਫ਼, ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਅਤੇ ਸੁੱਕਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਦੀ ਢੁਕਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ “ਗਿੱਲਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਰੋਗ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। “ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਾਰਦਾਨੇ ਦੇ ਪਰਦੇ ਲਗਾ ਕੇ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਸ਼ੈੱਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਸ਼ਰਨ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ।
ਪੀਏਯੂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਨੇ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਤਾਜ਼ੇ ਵੱਛੇ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਜੰਮੇ ਵੱਛੇ ਹਾਈਪੋਥਰਮੀਆ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। “ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਜਾਂ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਮੈਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਿਸਤਰੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਦਿਓ। ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਰਸੀਮ ਅਤੇ ਲੂਸਰਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ (35-40 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਨਵਰ) ਖੁਆਉਣਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਤਾਂ ਜੋ ਮਹਿੰਗੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਕੇਕ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਪ੍ਰਗਿਆ ਬਡੋਰੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਬਰਸੀਮ ਅਤੇ ਲੂਸਰਨ ਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਣੇ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਤ ਅਤੇ ਫੁੱਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸੁੱਕਾ ਚਾਰਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਹੀ ਮਿਲਾ ਲਓ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਉੱਲੀ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਸ਼ੂ ਫੀਡ ਨਾ ਖੁਆਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸੁੱਕੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਟੋਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਮੀ ਨੂੰ ਫੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕੋ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੇਅਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 50-60 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਪਸ਼ੂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਖਣਿਜ ਮਿਸ਼ਰਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਦਿਓ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਦੇ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਨਾ ਦਓ। ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਠੰਡਾ ਪਾਣੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਇਸ ਗਾਂ ਦਾ ਘਿਓ ਵਿਕਦਾ ਹੈ 5500 ਰੁਪਏ ਕਿਲੋ, ਖੂਬੀਆਂ ਜਾਣ ਕੇ ਹੋ ਜਾਓਗੇ ਹੈਰਾਨ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਲਾਹ
● ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਜੀਵੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀੜੇ ਮਾਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
● ਆਪਣੇ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਕੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਹਰ 3-4 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋ।
● ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਫਾਰਮ 'ਤੇ ਬਾਇਓਸਕਿਊਰਿਟੀ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਓ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ।
● ਪਸ਼ੂ ਘਰ ਦੇ ਐਂਟਰੀ ਗੇਟ 'ਤੇ ਕੀਟਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਚੂਨਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵੱਲ ਕੀਟਾਣੂ ਨਾ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਸਕੇ।
● ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
Summary in English: Advice from experts to dairy farmers, take special care of animals in winter
