Buffalo Breeding
ਮੱਝ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂ ਹੈ | ਕੁਝ ਲੋਕ ਮੱਝ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਇਹ ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੱਝਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ 6 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੁਰਰਾ , ਸੰਭਾਲਪੁਰੀ, ਸੁਰਤੀ, ਜ਼ਫ਼ਰਾਬਾਦੀ, ਨਾਗਪੁਰੀ ਅਤੇ ਮੇਹਸਨਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ |
ਦੁਧਾਰੂ ਮੱਝ ਦੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ
ਮੁਰਰਾ ਨਸਲ ਮੱਝ
ਮੁਰਰਾ ਨਸਲ ਦੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ | ਇਸ ਦਾ ਔਸਤਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 8 ਤੋਂ 10 ਲੀਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਕਰ ਮੁਰਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 6 ਤੋਂ 8 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦਿੰਦੀ ਹੈ | ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਲੈਂਦੀ ਹੈ |
ਸੰਭਲਪੁਰੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ
ਇਸ ਨਸਲ ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਖੇਤਰ ਉੜੀਸਾ ਦਾ ਸੰਬਲਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਨਸਲ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਸਲ ਦੋਹਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀ ਹੈ | ਇਹ ਇਕ ਬਿੰਦੂ ਵਿਚ 2300 ਤੋਂ 2700 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੀ ਹੈ |
ਸੁਰਤੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ
ਸੁਰਤੀ ਜਾਤੀ ਮੱਝ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਾਹੀ ਅਤੇ ਸਾਬਰਮਤੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਇਹ ਇਕ ਬਿੰਦੂ ਵਿਚ ਤਕਰੀਬਨ 1700 ਤੋਂ 2500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ | ਸੁਰਤੀ ਮੱਝ ਨੂੰ ਚਾਰੋਟਾਰੀ, ਦੱਕਨੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ, ਨੱਡੀਆਦਿ ਅਤੇ ਤਾਲਾਬੜਾ ਦੇ ਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
ਜ਼ਫ਼ਰਾਬਾਦੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ
ਜ਼ਫ਼ਰਾਬਾਦੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕਾਠਿਆਵਾੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਤਕਰੀਬਨ 1800 ਤੋਂ 2700 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੁੱਧ ਦਿੰਦੀ ਹੈ | ਇਹ ਮੱਝ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਨਸਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਗਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਇਹ ਚਿੱਟੀ ਨਿਸ਼ਾਨ 'ਨਵ ਚੰਦਰ' ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ |
ਨਾਗਪੁਰੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ
ਨਾਗਪੁਰ ਨਸਲ ਦੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਗਪੁਰ, ਅਕੋਲਾ, ਅਮਰਾਵਤੀ ਅਤੇ ਯਵਤਮਾਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਭੋਜਨ ਵਿਚ 1030 ਤੋਂ 1500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੁੱਧ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ |
ਦੁਧਾਰੂ ਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਲਈ ਆਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੀ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਪਸ਼ੂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੀ ਨਸਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ | ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚੰਗੇ ਖੇਤੀ ਖੇਤ ਦੁਆਰਾ ਹਿਸਾਬ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਦੁਧਾਰੂ ਗਾਵਾਂ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ, ਤੁਹਾਡੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਜਨਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਦੁੱਧ ਕੱਢਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਦੁੱਧ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਔਸਤਨ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ | ਲੇਵੇ ਟਿਡ ਨਾਲ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੈ ਹਨ | ਲੇਵੇ ਦੀ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ | ਚਾਰੋ ਲੇਵੇ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਚਾਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ ਸਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ |
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਮੱਝ ਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ 5 ਨਸਲਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੇਗਾ ਵਧੇਰੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ
Summary in English: Follow these breeds to make more profit from buffalo breeding
