ਖਰਬੂਜੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਕਮਾਓ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ
Melon Farming: ਖਰਬੂਜਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਇਹ ਕੱਦੂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਯੂਪੀ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ 'ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਵਾਦਿਸ਼ਟ ਫਲ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਮੰਗ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਖਰਬੂਜੇ 'ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਮਿਠਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਖਰਬੂਜੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ:
ਅਨੁਕੂਲ ਜਲਵਾਯੂ
ਇਹ ਇੱਕ ਨਕਦੀ ਫਸਲ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ 22-26 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਢੁਕਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਫਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਲ ਮਿੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਚੋਣ
ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਰੇਤਲੀ ਦੋਮਟ ਮਿੱਟੀ ਚੰਗੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਖੇਤਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਹੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਮੋੜ ਵਾਲੇ ਹਲ ਨਾਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਲਟੀਵੇਟਰ ਨਾਲ 2-3 ਹਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਖਰਬੂਜੇ ਦੇ ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਕਿਸਮਾਂ, ਸੁਧਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬੀਜਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।
● ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਹਰਾ ਮਧੂ, ਪੰਜਾਬ ਸੁਨਹਿਰੀ, ਪੰਜਾਬ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ (Hara Madhu, Punjab Sunehri, Punjab Hybrid)
● ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਅਰਕਾ ਜੀਤ, ਅਰਕਾ ਰਾਜਹੰਸ, ਐਮਐਚ 10, ਪੂਸਾ ਮਧੁਰਿਮਾ (Arka Jeet, Arka rajhans, MH 10, Pusa madhurima)
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Strawberry ਦੀਆਂ 600 Varieties ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਕਿਸਮਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦੇਣਗੀਆਂ, Profitable Farming ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਰੋ ਚੋਣ
ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ
ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖਰਬੂਜਾ ਬੀਜਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ, ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ-ਮਈ, ਦਰਿਆਈ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਨਵੰਬਰ-ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਕਤੂਬਰ-ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਇਲਾਜ
ਜੇਕਰ 1 ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਖਰਬੂਜੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਲਈ ਔਸਤਨ 1 ਤੋਂ 1.5 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਿਸਮਾਂ ਲਈ 350 ਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਪਟਨ ਜਾਂ ਥੀਰਮ ਨਾਲ ਸੋਧ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਬਿਜਾਈ ਵਿਧੀ
ਪਹਿਲਾਂ ਲਗਭਗ 2-2.5 ਮੀ. ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ 60-80 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਪਲੇਟ ਵਿੱਚ 2-3 ਬੀਜ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਬੀਜ 1.5-2.0 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਬੀਜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਉਗਣ ਲਈ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 5-6 ਵਾਰ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੌਰਾਨ ਖੇਤ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਦੋਂ ਫਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਘੱਟ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਲਾਂ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਬੂੰਦ-ਬੂੰਦ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ Strawberry Cultivation, ਜਾਣੋ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਵੱਡੀ ਯੋਜਨਾ
ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ
ਖਰਬੂਜੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਲਕਾ ਨਦੀਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਖੇਤ ਦੀ ਛਾਲੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਮਿਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਦੀਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਫਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ
ਜਦੋਂ ਫਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਫਲ ਪੱਕਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਤੇਜ਼ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵੀ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਖਰਬੂਜੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਸਵੇਰੇ ਹੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਪੈਦਾਵਾਰ
ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਸੁਧਰੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਰਬੂਜੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ 150-250 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਝਾੜ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਜਲਵਾਯੂ, ਮਿੱਟੀ, ਕਿਸਮ, ਖਾਦ, ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਦੇਖਭਾਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
Summary in English: Melon Farming: Earn lakhs of profit from melon farming, know this scientific method to get good yield
