ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ: ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇਗਾ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ
Organic Fertilizer: ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਲਈ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੇਸ਼ਕ ਇਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਹੁਣ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਵੱਲ ਪਰਤ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਖੇਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਲੈਣ ਲਈ ਸਹੀ ਮਿੱਟੀ, ਸਹੀ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਦ ਵੀ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫਸਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਆਓ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਗਰਣ ਦੇ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਦੀ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਕਿਵੇਂ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਕੀ ਹੈ?
ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਪਿਸ਼ਾਬ, ਗੋਬਰ, ਬਚੇ ਹੋਏ ਚਾਰੇ, ਘਾਹ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਚੰਗੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਓ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ
ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਾਂ ਜਾਂ ਮੱਝ ਦੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਊ ਮੂਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਹੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਲੱਕੜ ਦਾ ਬੁਰਾਦਾ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਗੁੜ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਖਾਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਡਰੰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Fodder Crop: ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਰੋ ਕਾਸ਼ਤ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਦੂਰ
ਧੁੱਪ ਤੋਂ ਬਚਾਓ
ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਡਰੰਮ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਢੱਕ ਦਿਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਲਗਭਗ 20 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਰੰਮ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਧੁੱਪ ਨਾ ਆਵੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਸਾਰੀ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਮਿਤ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਡਰੰਮ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 20 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪੰਜ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ
ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੰਜ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਊ ਮੂਤਰ, ਗੋਬਰ, ਵੇਸਣ, ਗੁੜ ਅਤੇ ਖੇਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ 10 ਕਿਲੋ ਗਊ ਮੂਤਰ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਲੈ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਵੇਸਣ ਅਤੇ ਗੁੜ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੋਟੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੀਵ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
Summary in English: Jaivik Khad: Mix these things in cow urine and dung and prepare organic fertilizer, you will get more production in less time, gobar se khad banane ki vidhi
