ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਕਣਕ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ, ਗੜ੍ਹੇਮਾਰੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Punjab Agricultural University) ਦੁਆਰਾ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਸਰਫੇਸ ਸੀਡਿੰਗ-ਕਮ-ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨਾਲੋਜੀ (Surface seeding-cum-mulching technology) ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਕਠੋਰ ਮੌਸਮੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹਨ।
ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਕਣਕ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ
ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Punjab Agricultural University) ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ. ਸਤਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗੋਸਲ ਨੇ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਸਰਫੇਸ ਸੀਡਿੰਗ-ਕਮ-ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 6 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।
ਡਾ. ਸਤਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗੋਸਲ ਵੱਲੋਂ ਮੋਗਾ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਤਰਨਤਾਰਨ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਹਰੇਕ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਕੇ.ਵੀ.ਕੇ./ਐਫ.ਏ.ਐਸ.ਸੀ. ਦੇ ਸਟਾਫ਼ ਦੁਆਰਾ ਐਸਕਾਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ, ਐਗਰੋਨੋਮੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ; ਡਾ. ਧਨਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਭੂਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਡਾ. ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ, ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਖੇਤਾਂ ਤੋਂ ਸੂਖਮ-ਪੱਧਰੀ ਨਿਰੀਖਣ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ।
ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਕਣਕ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ
ਸਕੁਐਡ ਨੇ ਸਲੇਨਾ, ਮੋਗਾ ਵਿਖੇ ਸ. ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਖੇਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਏਕੜ ਪਲਾਟ 'ਤੇ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਵਧੀਆ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਕੇਵੀਕੇ, ਮੋਗਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਹੋਰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਤੀਜੇ ਦੇਖੇ ਹਨ।
ਯੂਟਿਊਬਰ ਸ. ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ, ਫਸਲ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਮਲਚਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਕਟਰ-ਕਮ-ਸਪ੍ਰੇਡਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਲਈ ਪੀਏਯੂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਟੈਚਮੈਂਟ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਵਾਢੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਸਤਹ ਬੀਜਾਈ ਦੋਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੋ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਬੱਚਤ, ਮਹਿੰਗੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸੌਖ, ਅਤੇ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Surface Seeding Technique ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤੀ
ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਕਣਕ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ
ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਦੇਵਾ ਸਿੰਘ (ਤਰਨਤਾਰਨ) ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸ. ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ 32 ਏਕੜ ਕਣਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਏਕੜ ਗੋਭੀ ਸਰੋਂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਸਤਹੀ ਬੀਜ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਬਿਨਾਂ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਸਿਹਤਮੰਦ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਨਦੀਨ-ਮੁਕਤ ਖੇਤ। ਪਿੰਡ ਸ੍ਰੀਆਂ ਜੱਟਾਂ (ਕਪਰਥਲਾ) ਅਤੇ ਬਟੂਰਾ (ਜਲੰਧਰ) ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਸਬੰਧੀ ਅਜਿਹੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਸੁਣਾਏ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੂਲੋ ਨੰਗਲ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਏਕੜ ਕਣਕ ਦੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਬਿਜਾਈ ਨਾਲੋਂ 20 ਕਿਲੋ ਘੱਟ ਬੀਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਤਹੀ ਸੀਡਿੰਗ-ਕਮ-ਮਲਚਿੰਗ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਬੀਜਿਆ ਹੋਇਆ ਦਿਖਾਇਆ। ਘੱਟ ਨਦੀਨਾਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਝਾੜ ਵਰਗੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੀਜ ਦੀ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਕਣਕ ਦੀ ਸਤਹ ਬੀਜਣ 'ਤੇ 300 ਤੋਂ 400 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੀ ਲਾਗਤ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ: PAU
ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਕਣਕ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ
6 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ, ਡਾ. ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਗੋਸਲ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਸਰਫੇਸ ਸੀਡਿੰਗ-ਕਮ-ਮਲਚਿੰਗ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਬੀਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਫਸਲਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ, ਇੱਕ ਸਿੰਚਾਈ ਬਚਾਈ ਗਈ, ਅਤੇ ਸੰਘਣੇ ਮਲਚ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਾਰਨ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਵਿਧੀ ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ-ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਪਾਣੀ-ਕੁਸ਼ਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਸਲ ਜਲਦੀ ਉੱਭਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸੌਖੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਝੋਨੇ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਰੰਤਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਖੋਜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਢੱਟ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਪਹੁੰਚ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਾਗਤ ਖਰਚੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਝਾੜ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਬਾਰੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਤਸੱਲੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ।
Summary in English: PAU visited 6 districts, inspected wheat fields
