ਕਮਾਈ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸਾਧਨ
ਦੇਸੀ ਮੁਰਗਾ ਪਾਲਣ `ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਘੱਟ ਪੈਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਦੇਸੀ ਮੁਰਗਾ ਪਾਲਣ (Domestic chicken farming) ਪੋਲਟਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਮਿਸ਼ਨ (mission) ਤਹਿਤ ਇਸ ਧੰਦੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਬਸਿਡੀ (Subsidy) ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦੇਸੀ ਮੁਰਗਾ ਪਾਲਣ ਦੇ ਫਾਇਦੇ:
- ਦੇਸੀ ਮੁਰਗੇ `ਤੇ ਮੁਰਗੀਆਂ ਦਾ ਮਾਸ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਵਾਦਿਸ਼ਟ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਟਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
- ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਮਹਿੰਗੇ ਦਾਮ ਤੇ ਵੇਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ ਮੋਟਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਿਰਫ ਦੋ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇੱਕ ਝੁੰਡ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚਿਕਨ ਦੀਆਂ ਨਸਲਾਂ:
ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਸੀ ਜਾਂ ਸਥਾਨਕ ਨਸਲਾਂ ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਮੀਟ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਉਤਪਾਦਕ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ:
-ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚਿੱਟਾ ਬੈਟਰ: ਇਸ ਨਸਲ ਦਾ ਮਾਸ ਸਵਾਦ ਵਿਚ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੋਧਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਟੀਕੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
-ਅਸੀਲ : ਇਹ ਨਸਲ ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਉੱਚ ਤਾਕਤ, ਕਠੋਰਤਾ ਅਤੇ ਕੁੱਤੇ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਸਤਲੁਜ: ਸਤਲੁਜ ਨਸਲ ਦੋ ਚਿੱਟੇ ਲੇਘੋਰਨ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਜਨਨ ਜਾਂ ਬਰੀਡਿੰਗ (Breeding) ਕਰਕੇ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਸਲ 270-280 ਅੰਡੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅੰਡੇ ਦਾ ਔਸਤ ਭਾਰ 58 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
-ਝਾਰਸਿਮ: ਇੱਹ ਨਸਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੋਰ ਤੇ ਝਾਰਖੰਡ ਲਈ ਹੈ।
-ਕਾਮਰੂਪਾ: ਇੱਹ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਹ ਮੁਫਤ ਰੇਂਜ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਦੋਹਰੇ ਮਕਸਦ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਹੈ।
-ਪ੍ਰਤਾਪਧਨ: ਇਹ ਦੋਹਰੇ ਮਕਸਦ ਵਾਲਾ ਰੰਗਦਾਰ ਪੰਛੀ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਹੈ।
ਚੂਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਜਣੇ ਹੋਏ ਚੂਚੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ `ਚ ਲਗਭਗ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇੱਹ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋ ਤਰੀਕੇ ਹਨ:
-ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸੀ ਮੁਰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਬੈਠਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਂਡੇ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੂਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਕੋਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਮੁਰਗੀ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 12-15 ਚੂਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
-ਨਕਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸੀ ਮੁਰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਮੁਰਗੀਆਂ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਨਕਲੀ ਤਾਪ ਦੀ ਸਪਲਾਈ (supply) ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚਾਰਕੋਲ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਆਰਾ-ਧੂੜ, ਆਦਿ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
Summary in English: Domestic chicken breeding business, will open the door of destiny!
