Buffalo
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਮੱਝਾਂ ਪਾਲਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਸੈਂਟਰਲ ਬਫੇਲੋ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਥੇ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ 26 ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰੀ, ਪੰਡਰਪੁਰੀ, ਬੰਨੀ, ਮੂਰਹਾ, ਨੀਲੀਰਾਵੀ, ਜਾਫ਼ਰਾਬਾਦੀ, ਚਿਲਕਾ, ਭਦਾਵਰੀ, ਸੁਰਤੀ, ਮਹਿਸਾਣਾ , ਟੋਡਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 12 ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਾਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿਲਕਾ, ਮਹਿਸਾਨਾ, ਸੁਰਤੀ ਅਤੇ ਟੋਡਾ ਵਰਗੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਸੁਰਤੀ ਮੱਝ (Surti buffalo)
ਇਹ ਨਸਲ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਖੇੜਾ ਅਤੇ ਬੜੌਦਾ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਭੂਰਾ, ਸਿਲਵਰ ਸਲੇਟੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਕ ਧੜ ਪੁਆਇੰਟ ਅਤੇ ਸਿਰ ਲੰਬਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੰਗ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ 900 ਤੋਂ 1300 ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੱਝ ਦੀ ਇਸ ਨਸਲ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿਚ 8 ਤੋਂ 12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮਹਿਸਾਣਾ ਮੱਝ (Mehsana Buffalo)
ਇਹ ਨਸਲ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮਹਿਸਾਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੱਝ ਦੀ ਇਸ ਨਸਲ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਹੀ ਕੁਝ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲੇ-ਭੂਰੇ ਵਜੋਂ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਮੂਰਹਾ ਨਸਲ ਦੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੰਗ ਦਰਾਤੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸਦਾ ਔਸਤਨ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 1200 ਤੋਂ 1500 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੋੜਾ ਮੱਝ (Toda Buffalo)
ਮੱਝ ਦੀ ਇਸ ਨਸਲ ਦਾ ਨਾਮ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਨੀਲਗਿਰੀ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਸਲ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮੋਟਾ ਬਾਲਕੋਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਸਤਨ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ 500 ਤੋਂ 600 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਕੈਲੀਬਰ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿਚ 8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚਰਬੀ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਚਿਲਕਾ ਮੱਝ (Chilka Buffalo)
ਮੱਝ ਦੀ ਇਹ ਨਸਲ ਉੜੀਸਾ ਕਟਕ, ਗੰਜਮ, ਪੁਰੀ ਅਤੇ ਖੁਰਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੱਝ ਦਾ ਨਾਮ ਉੜੀਸਾ ਦੀ ਚਿਲਕਾ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਨੂੰ 'ਦੇਸੀ' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਝ ਖਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਭੂਰਾ-ਕਾਲਾ ਜਾਂ ਕਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਮੱਧਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਔਸਤਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 500 ਤੋਂ 600 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਖੋਲੋਂ 10 ਮੱਝ ਵਾਲੀ ਡੇਅਰੀ, ਸਰਕਾਰ ਦੇਵੇਗੀ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੋਨ
Summary in English: These 4 breeds of buffalo can give the most milk
