ਝੋਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜ਼ੋਲੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੁੱਗਣਾ ਮੁਨਾਫਾ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਸਹਿ-ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਝੋਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਫਸਲ ਵਜੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੇਤ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਚਾਰੇ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਝੋਨੇ ਦਾ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਜ਼ੋਲਾ ਇੱਕ ਜਲਜੀ ਪੌਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹਰੀ ਪਰਤ ਜਾਂ ਫਰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਗੁਣ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦ ਦਾ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵਰਦਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਝੋਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜ਼ੋਲਾ ਕਿਵੇਂ ਉਗਾਉਣਾ ਹੈ?
ਅਜ਼ੋਲਾ ਕੀ ਹੈ?
ਅਜ਼ੋਲਾ ਇੱਕ ਜਲਜੀ ਫਰਨ ਹੈ ਜੋ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਰ ਲਗਭਗ 25 ਕਿਲੋ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅਜ਼ੋਲਾ ਉਗਾਉਣ ਨਾਲ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੇਤ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਅਜ਼ੋਲਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੋਲਾ ਕਿਵੇਂ ਉਗਾਇਆ ਜਾਵੇ?
ਖੇਤੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਇਕੱਲਿਆਂ ਹੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਅਜ਼ੋਲਾ ਫਰਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਲੁਆਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਝੋਨਾ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਭਰੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ 4-5 ਕੁਇੰਟਲ ਤਾਜ਼ਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਛਿੜਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਝੋਨੇ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Organic fodder: ਅਜੋਲਾ ਦੇ ਕੁਝ ਅਨਮੋਲ ਫਾਇਦੇ
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਜ਼ੋਲਾ
ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਅਤੇ ਅਮੋਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਕਾਰਬਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ।
ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ
ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ, ਮੁਰਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਕਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਪੋਲਟਰੀ ਫੀਡ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਮੱਛੀ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗੀ ਖੁਰਾਕ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ, ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ, ਸਲਾਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਇਓ ਸਕੈਵੇਂਜਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਰੱਖੋ
● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ pH ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 5.5 ਤੋਂ 7 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਲਈ ਸੰਕਰਮਣ ਮੁਕਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਲਗਭਗ 35 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
● ਠੰਡੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਚਾਰੇ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
● ਅਜ਼ੋਲਾ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਚੁਣਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਧੁੱਪ ਹੋਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਝਾੜ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
Summary in English: Azolla farming has become a boon for farmers, if you plant it along with paddy, you will be rich.
