ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਲਈ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ, ਹਾੜੀ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ

ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਐਗਰੋਮੈਟ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ (Agromat Advisory) ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ (Crop protection) ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ...

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ

ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਪਡੇਟ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਸਾਫ਼ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਾੜੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਨੇ ਜਨਰਲ ਐਗਰੋਮੇਟ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ (Agromat Advisory) ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਫਸਲ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ (Crop Advisory and Plant Protection)

ਕਣਕ (Wheat)

ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਖੇਤ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਬੀਜਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਿਜਾਈ ਕਰਕੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਝੋਨਾ (Paddy)

ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕਣ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਬੰਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੱਕਣ ਵਾਲੀ ਫਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਨਾ ਸਾੜਨ ਅਤੇ ਸੀਆਰਐਮ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸਰ੍ਹੋਂ (Mustard)

ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਖੇਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਨਮੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਜ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੀਜ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕਾਰਬੈਂਡਾਜ਼ਿਮ @ 2 ਗ੍ਰਾਮ/ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।

ਕਪਾਹ (Cotton)

ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗੰਨਾ (Sugarcane)

10 ਕਿਲੋ ਫਰਟੇਰਾ 0.4 ਜੀਆਰ ਜਾਂ 12 ਕਿਲੋ ਫੁਰਾਡਾਨ/ਡਿਆਫੂਰਾਨ/ਫਿਊਰਾਕਾਰਬ/ਫਿਊਰੀ 3ਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਬੋਰਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰੋ। (ਕਾਰਬੋਫਿਊਰਾਨ) ਪ੍ਰਤੀਬੰਧ ਟਹਿਣੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਸਿਰਫ਼ ਜੇ ਸਿਰਲੇਖ ਬੇਧਕ ਇਕ 5% ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਲ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਲਕੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰੋ।

ਮੱਕਾ (Maize)

ਫਸਲ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਆਰਮੀ ਕੀੜੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ, ਕੋਰਾਜ਼ੀਨ 18.5 SC (0.4 ਮਿ.ਲੀ.) ਨਾਲ ਫਸਲ 'ਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। 120-200 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਵਰਤੋ।

ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਲਾਹਕਾਰ (Horticulture Specific Advisory)

ਸਬਜ਼ੀ (Vegetable)

● ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਵਕਫ਼ੇ 'ਤੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਫਸਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਸਕੇ।

● ਭਿੰਡੀ ਦੇ ਤੇਲ ਨੂੰ 80 ਮਿਲੀਲਿਟਰ ਈਕੋਟਿਨ 5% (ਨਿੰਮ) ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ 'ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਲਈ 100-125 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਦਿਓ।

● ਮਿਰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਫਲਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਅਤੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਫਸਲ 'ਤੇ 250 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਫੋਲੀਕਰ ਜਾਂ 750 ਗ੍ਰਾਮ ਇੰਡੋਫਿਲ ਐਮ 45 ਜਾਂ ਬਲਿਟੌਕਸਿਨ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ 10 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵਕਫ਼ੇ 'ਤੇ 250 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦਿਓ।

● ਬੈਂਗਣ ਵਿੱਚ ਫਲ ਅਤੇ ਤਣੇ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ 80 ਮਿਲੀਲਿਟਰ ਕੋਰਾਜ਼ੇਨ 18.5 ਐਸਸੀ ਜਾਂ 80 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰੋਕਲੀਮ 5 ਐਸਜੀ ਨੂੰ 100-125 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।

● ਆਲੂ, ਮੂਲੀ, ਸ਼ਲਗਮ, ਪਾਲਕ, ਧਨੀਆ, ਮੇਥੀ ਆਦਿ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਸਮਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਰਹੇਗਾ।

● ਟਮਾਟਰ ਦੇ ਪਛੇਤੀ ਝੁਲਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ 600 ਗ੍ਰਾਮ ਇੰਡੋਫਿਲ ਐਮ-45 ਨੂੰ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰੋ।

ਫਲ (Fruits)

ਨਿੰਬੂ, ਅਮਰੂਦ, ਅੰਬ, ਲੀਚੀ, ਸਪੋਟਾ, ਜਾਮੁਨ, ਬੇਲ, ਆਂਵਲਾ ਵਰਗੇ ਸਦਾਬਹਾਰ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਪਰ ਬਗੀਚਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਉੱਗ ਰਹੇ ਘਾਹ, ਭੰਗ ਆਦਿ ਵੱਡੀਆਂ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਖੇਤ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹਲ ਵਾਹੁਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜ਼ਰੂਰੀ, ਜਾਣੋ ਇਹ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ

ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ (Animal Husbandry)

ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਖਣਿਜ ਮਿਸ਼ਰਣ ਖੁਆਓ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਪਾਣੀ ਦਿਓ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਵਾਨ ਵੱਛਿਆਂ ਲਈ ਸਾਫ਼, ਸੁੱਕਾ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਬਿਸਤਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੋ। ਵੱਛਿਆਂ ਨੂੰ 30 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੋਲੋਸਟ੍ਰਮ ਖੁਆਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੁੱਕੇ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਖੁਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਟੀਕਾਕਰਨ (Vaccination)

ਟਿੱਕ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬੁਟੋਕਸ (2 ਮਿ.ਲੀ./ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ) ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰੋ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ੈੱਡਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ ਅਤੇ 10-15 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।

ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਜਾਨਵਰ (animals under the age of six months)

75 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਪੋਵੀਡੋਨ ਆਇਓਡੀਨ ਦੇ ਘੋਲ ਨਾਲ ਸਹੀ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਟੀਟ ਡੁਬੋ ਕੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਟੀਟਸ ਨੂੰ ਮਾਸਟਾਈਟਸ ਤੋਂ ਬਚਾਓ।