ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੋਲਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ

ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਕਰੋ ਅਜ਼ੋਲਾ ਤਿਆਰ

Azolla Cultivation: ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੱਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵ-ਰਸਾਇਣਕ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੌਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।

ਪਰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਫਸਲ ਦੀਆਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਕੁਝ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ ਹਨ ਜੋ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਅਜ਼ੋਲਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਚੀਨ, ਵੀਅਤਨਾਮ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਜਾਣੋ Baby Corn ਦੀ ਸਫ਼ਲ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ

ਅਜ਼ੋਲਾ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਉੱਗਣ ਵਾਲਾ ਫਰਨ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਅਨਾਬੇਨਾ ਅਜ਼ੋਲਾ, ਇੱਕ ਸਾਈਨੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ, ਇੱਕ ਸਹਿਜੀਵ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ੋਲਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਵਾਧੂ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਇਸਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਿਸਾਨ ਵੀਰੋ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੌਰਾਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਅਪਣਾਓ ਇਹ 5 ਤਰੀਕੇ

ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੋਲਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ

● ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲੁਆਈ ਤੋਂ 2-3 ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

● ਝੋਨੇ ਦੀ ਲੁਆਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਜਾਂ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹੀ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋਹਰੀ ਫ਼ਸਲ ਵਜੋਂ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਮੋਟੀ ਚਟਾਈ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੋਲਾ 8 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

● ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਬੈੱਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ 60 X 10 X 2 ਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦਾ ਬੈੱਡ ਖੋਦੋ। ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਬੈੱਡ ਨੂੰ 120 ਗਜ਼ ਦੀ ਪੌਲੀਥੀਨ ਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਵਿਛਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੰਕਰੀਟ ਬਣਾ ਕੇ ਬੈੱਡ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉੱਤੇ 80-100 ਕਿਲੋ ਸਾਫ਼ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਰਤ ਵਿਛਾਓ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ 5-7 ਕਿਲੋ ਗੋਬਰ (2-3 ਦਿਨ ਪੁਰਾਣਾ) 10-15 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਵਿਛਾਓ।

ਬੈੱਡ ਵਿੱਚ 400-500 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਭਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਬੈੱਡ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਲਗਭਗ 10-15 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੋਵੇ। ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾਓ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਰਣ 'ਤੇ ਦੋ ਕਿਲੋ ਤਾਜ਼ਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਫੈਲਾਓ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜ਼ੋਲਾ 'ਤੇ 10 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਬਿਸਤਰੇ ਨੂੰ ਨਾਈਲੋਨ ਦੀ ਜਾਲੀ ਨਾਲ ਢੱਕੋ ਅਤੇ ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ 15-20 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਵਧਣ ਦਿਓ। 21ਵੇਂ ਦਿਨ ਤੋਂ ਔਸਤਨ 15-20 ਕਿਲੋ ਅਜ਼ੋਲਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰੇਗਾ ਇਹ ਲਸਣ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ

ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਰੱਖੋ

● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ pH ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 5.5 ਤੋਂ 7 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

● ਚੰਗੇ ਝਾੜ ਲਈ ਸੰਕਰਮਣ ਮੁਕਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

● ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਲਗਭਗ 35 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

● ਠੰਡੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਚਾਰੇ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

● ਅਜ਼ੋਲਾ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਚੁਣਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਧੁੱਪ ਹੋਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਝਾੜ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਜ਼ੋਲਾ ਦੇ ਲਾਭ

● ਇਹ ਇੱਕ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਾਲੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

● ਇਹ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਧਾਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।

● ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

● ਅਕਾਰਬਨਿਕ ਖਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਰੀਆ ਰਸਾਇਣਕ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

● ਇਹ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

● ਇਹ ਤਣਾਅ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

● ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਆਕਸੀਜਨ ਇਸ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਫਸਲ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।

● ਇੱਕ ਮੋਟੀ ਪਰਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਹ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਭਾਫ਼ ਬਣਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।

● ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਆਇਰਨ ਦੀ ਵੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ

ਅਜ਼ੋਲਾ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ, ਮੁਰਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਕਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਪੋਲਟਰੀ ਫੀਡ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਾ ਅਜ਼ੋਲਾ ਮੱਛੀ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗੀ ਖੁਰਾਕ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ, ਮੱਛਰ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੀ, ਸਲਾਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਇਓ ਸਕੈਵੇਂਜਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।