ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਕੁਝ ਦੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫਸਲ ਦਾ ਮੰਡੀ ਭਾਅ 40 ਤੋਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਹੈ।
ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦਾ ਧੰਦਾ
Profitable Business: ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੱਲ ਰੁੱਖ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਭਾਅ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਹੋ ਸਕੇ। ਅੱਜ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਫਸਲ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ 50,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਵਿਕਦੀ ਹੈ।
ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਭਾਅ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਮੰਡੀ 'ਚ ਵਨੀਲਾ ਦਾ ਭਾਅ 40 ਤੋਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ।
ਜੀ ਹਨ, ਵਨੀਲਾ ਫਾਰਮਿੰਗ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਧੰਦਾ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਨੀਲਾ ਇੱਕ ਪੌਦੇ ਦਾ ਐਬਸਟਰੈਕਟ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਵਿੱਚ ਸੁਆਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਪਰਫਿਊਮ, ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੇਸਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਫਸਲ ਹੈ। ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਮੰਗ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਏ ਹਨ।
ਵਨੀਲਾ ਪੌਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ 'ਚ ਜਾਣੋ
ਵਨੀਲਾ ਇੱਕ ਵੇਲ ਪੌਦਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਤਣਾ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਬੇਲਨਾਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲ ਸੁੱਕ ਜਾਣ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਨੀਲਾ ਕਈ ਐਂਟੀ-ਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਐਂਟੀ ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਪੇਟ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮਾਹੌਲ
ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਚੰਗੀ ਛਾਂ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਸਲ ਨੂੰ ਮੱਧਮ ਤਾਪਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਲਈ ਸ਼ੈੱਡ ਘਰ ਬਣਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਨੀਲਾ ਦੇ ਪੌਦੇ ਬੀਜ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਫ਼ਸਲ 3 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਝਾੜ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਮਿੱਟੀ
ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ pH ਮੁੱਲ 6.5 ਤੋਂ 7.5 ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੜੇ ਹੋਏ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਓ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : 145 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ Punjab Sweet Potato-21, ਝਾੜ 75 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ
ਵਨੀਲਾ ਬੀਜ ਬੀਜਣਾ
ਵਨੀਲਾ ਵੇਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਕਟਿੰਗਜ਼ ਜਾਂ ਬੀਜ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਰਸਰੀ ਤੋਂ ਵਨੀਲਾ ਦੀਆਂ ਕੇਵਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਕਟਿੰਗਜ਼ ਹੀ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਨੀਲਾ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਟੋਏ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਧੁੱਪ 'ਚ ਰੱਖੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਮਰ ਜਾਣ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਖਾਦ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੇਲ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਤਾਰ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਏਕੜ ਖੇਤ ਵਿੱਚ 2400 ਤੋਂ 2500 ਵੇਲਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੇਲ ਨੂੰ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਫੁਹਾਰਾ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੇਲ ਨੂੰ ਤਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਵਿਛਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਨੀਲਾ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ
ਵਨੀਲਾ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਚੰਗੀ ਖਾਦ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ, ਗੰਡੋਆ ਖਾਦ ਪਾਉਂਦੇ ਰਹੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 1 ਕਿਲੋ ਐਨਪੀਕੇ ਨੂੰ 100 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਨੀਲਾ ਦਾ ਝਾੜ
9 ਤੋਂ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਵੇਲ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਫਲੀਆਂ ਪੱਕਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਨੀਲਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਨੀਲਾ 40 ਤੋਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਿਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਵਨੀਲਾ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
Summary in English: Vanila Cultivation will make you rich, market price 40 to 50 thousand rupees per kg
