ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੇ ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ (ਆਈ.ਸੀ.ਏ.ਆਰ.), ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਅੱਜ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਸਫਲ ਕਿਸਾਨ ਚੌਧਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੂੰ ਪੱਗ ਬੰਨ ਕੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ।
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 'ਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਚ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸੀਜ਼ਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸੀਜ਼ਨ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਕੰਮ 'ਤੇ ਪਰਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਦੂਸਰੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾਉਣਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਚਰਚਾ ਘੱਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਿਆਸਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮਨ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਹੀ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਡੀ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹੋਵੇ, ਵਾਤਾਵਰਨ ਵੀ ਵਧੀਆ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 550 ਲੱਖ ਟਨ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (60 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ (51 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ( 46 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ (22 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਥਾਂ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਵਿੱਚ ਅਨਾਜ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ (352 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ) ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੌਲ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਬਾਜਰੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ 70% ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ 34% ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਪਟਾਕੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਮੌਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਆਓ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਈਏ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਘਟਾ ਕੇ ਰੰਗਲਾ ਬਣਾਈਏ
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਵੀ ਧੁੰਦ ਨੂੰ ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਧੂੰਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਧੂੰਆਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਵਰਗੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵੱਢਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅੱਗ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੇਤ ਜਲਦੀ ਖਾਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਕਣਕ ਜਾਂ ਹੋਰ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਆਪਣਾ ਖੇਤ ਖਾਲੀ ਕਰਕੇ ਦੂਜੀ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਪਰਾਲੀ ਨਾ ਸਾੜਨ।
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨ ਰਾਹੀਂ ਕਰਨ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਸ਼ੀਨ ਬੇਲਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਗੰਢਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਹਟਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੈਪੀ ਸੀਡਰ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਖੜ੍ਹੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਡੀਕੋਂਪੋਜ਼ਰ ਕੈਪਸੂਲ(Pusa Decomposer Capsule) ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੱਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਜਾਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਪਿਘਲਾ ਕੇ ਖਾਦ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦੇ 4 ਕੈਪਸੂਲ, ਕੁਝ ਗੁੜ ਅਤੇ ਛੋਲੇ ਦੇ ਆਟੇ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ 25 ਲੀਟਰ ਘੋਲ ਲਗਭਗ 10-12 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘੋਲ ਦੀ ਇੰਨੀ ਮਾਤਰਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਕੰਪੋਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਸਾ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਨਾਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਕੰਸੋਰਟੀਅਮ ਨੂੰ ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪਾਊਡਰ ਅਧਾਰਤ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਪੈਕਟ ਸਿਰਫ 1 ਏਕੜ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 200 ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਕੇ ਤੁਰੰਤ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਖਾਦ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Air Emergency: AQI 500 ਤੋਂ ਪਾਰ! ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ 'ਚ ਸਕੂਲ ਬੰਦ, SC ਪਹੁੰਚਿਆ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ!
ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੰਨ ਨਾਲ ਕਰੋ ਸਵੀਕਾਰ: ਤੋਮਰ
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 26 ਲੱਖ ਏਕੜ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 10000 ਹਜ਼ਾਰ ਏਕੜ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 5 ਲੱਖ ਏਕੜ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ 3.5 ਲੱਖ ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਪੂਸਾ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ/ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਨਾਲ ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿਘਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਹੈ।
Summary in English: Loss of stubble burning should be accepted with open mind: Narinder Singh Tomar
